Alle technieken die worden gebruikt in de keramiek zijn feilbaar, zo ook bij keramiek transfers. Dat maakt keramiek uniek. En ik bedoel daarmee werkelijk altijd een éénmalige oplage.

Natuurlijk in de keramische industrie worden technieken gebruikt die er voor zorgen dat de producten erg op elkaar lijken. Maar er zijn altijd kleine (minieme) verschillen. Er is zelfs altijd een percentage dat uitvalt vanwege “productie-fouten”.

Hoe goed de keramist het proces ook beheerst, uitval is in de productie van keramiek niet te vermijden. Als de specificaties niet precies binnen de gestelde kaders vallen wordt het product onherroepelijk in de keramiekbak gegooid (het pottenbakkersverdriet).

Gelukkig maar, want deze bergen van keramiekscherfen is voor het onderzoek naar de historie van keramiek van onschatbare waarden. Maar dat is weer een heel ander verhaal.

Een industriële decoratie techniek

Om terug te komen op de keramiek transfer, dat is bij uitstek een industriële decoratie techniek. In het kort is dit een manier om niet met de hand een decoratie op een tegel of bord te schilderen, maar met behulp van een “transfer”. Een soort van plakplaatje dat de decoratie van de ene drager (velletje papier) transporteert naar de andere (de keramiek).

Precies het zelfde als het plakplaatje in de pakjes kauwgom die ik vroeger op mijn arm zette (ik had al vrij jong verschillende tatoeages, altijd al een trendsetter geweest 🙂 ).

Dat klink simpel en dat is het ook in vergelijking tot het met de hand schilderen van de decoratie. Maar zo simpel als het klinkt is het natuurlijk ook weer niet. Net zoals bij alle keramiek technieken, is het altijd meer uniek dan je zou denken…

Spelenderwijs leren

Keramiek transfers zijn voor mij vooral een industrieel productie proces, iets waar ik mij meestal verre van hou…maar ik ben altijd geïnteresseerd. Ook in alle “verboden” decoratie-technieken.

In een goodie bag van Keramikos vond ik een aantal jaren geleden een aantal transfers met diverse afbeeldingen. Uiteraard wat literatuur geraadpleegd en de informatie van de producent bestudeerd, voordat ik en mijn vriendin er mee begon te spelen.

Uiteindelijk heb ik er een aantal proeftegels mee gedecoreerd en gestookt (de “derde stook”). Op ca. 800 C werden de afbeeldingen mooi in het glazuur gebrand. Een levendige afbeelding keurig overgezet naar keramiek.

Tot mijn verbazing bleken de afbeelding ook de vaatwasser te overleven. Kortom een geslaagd experiment, wat ik in mijn achterhoofd heb gehouden.

Op maat gemaakte keramiek transfers

Recent was ik aan het werk voor een project waar ik (achteraf) ook nog een tekst aan moest toevoegen. Een ideale gelegenheid om de transfer techniek te gebruiken. Uiteraard ging ik nu mijn eigen ontwerp (hoe bescheiden ook) maken.

Met hedendaagse grafische design tools een fluitje van een cent… hoewel, instellingen als de DPI, kleur in HEX, RGB of CMYK, en dat soort zaken moest ik wel even nakijken.

Maar met hulp van de beschrijving van SDL Produkties (de drukker), kon ik mijn ontwerp volgens de juiste specificaties opstellen en laten afdrukken. Een paar dagen later lag mijn ontworpen transfer op de mat en kon ik mijn opdracht afwerken.

Het ontwerp op de keramiek opgebracht, gestookt en klaar, een perfect resultaat. Eind goed al goed.. of niet?

Keramiek transfers: verwacht het onverwachte

Het resultaat was perfect…. omdat ik vooraf de transfer eerst heb getest. Als je een specifiek resultaat wilt hebben, moet je dat altijd eerst testen. Na meer dan 25 jaar keramiek maken is dit voor mij bijna een vanzelfsprekendheid.

Dus gedachteloos heb ik eerst de transfer getest op een paar proefplaatjes (met hetzelfde glazuur) en het stookprogramma gebruikt dat ik een aantal jaren geleden had gebruikt (en heb bewaard!).

De proef kwam er perfect uit en het zelfde proces heb ik dus ook gebruikt voor het echte project. Maar toen ik dit project stookte heb ik ook een paar extra testje mee gestookt. Op andere glazuren en andere kleuren transfers… en je raad het al, die kwamen er helemaal niet uit zoals ik had verwacht.

Het rood was helemaal verbleekt (op het ene glazuur, niet op het andere) en bij een ander test was het glazuur gaan “bruisen”. Een geweldig resultaat!

Rood moet je minder hoog stoken en het glazuur er onder heeft ook invloed op de kleur van de transfer. Daarnaast kunnen niet al mijn glazuren op 800 C worden herstookt. Kortom weer veel geleerd.

Levenswijsheid: testen, testen en nog eens testen

Maar dat had ik niet zo leuk gevonden op het werk van de opdracht. Iedere keer als je het werk stookt worden complexe reacties in gang gezet. Dat kan je niet vooraf bepalen, dat moet je eerst uitproberen. Dat maakt keramiek zo boeiend en uniek, net als het leven .

Gelukkig kan je met keramiek alles eerst testen, dat is helaas niet mogelijk in het leven. Dat moet je direct de eerste keer al goed doen, toch?

About Post Author

Daniel Bende

Ontwerpt en creëert onder de handelsnaam DFB-keramiek handgedraaid figuratief steengoed keramiek.

See author's posts