Readymade keramiekkunst van Ai Weiwei; zoektocht naar menselijkheid

Voor mij is Ai Weiwei de Duchamp van de 21ste eeuw: een moderne provocerende maker van readymade keramiekkunst. Maar Ai is veel meer dan dat. Hij is een kunstenaar, mensenrechtenactivist, provocateur, schrijver, architect, filmmaker en dissident.

Tot en met 3 maart 2024 is er een grootschalige tentoonstelling van één van de meest toonaangevende kunstenaars van het moment te zien in de Kunsthal Rotterdam.

Aan het begin van het nieuwe jaar hadden we de kans om deze tentoonstelling te bezoeken, en dat was zeker de moeite waard. Niet alleen om de objecten live te kunnen zien, maar vooral om geconfronteerd te worden met de (on)menselijkheid in China, Europa en andere delen van de wereld. Dit zijn vraagstukken waar Ai zijn hele carrière naar op zoek is. 

Ai Weiwei tentoonstelling "In Search of Humanity" Kunsthal Rotterdam 2023-2024
Ai Weiwei tentoonstelling “In Search of Humanity” Kunsthal Rotterdam 2023-2024

Het is dan ook niet voor niets dat de tentoonstelling de naam “In Search of Humanity” draagt. Een zoektocht die altijd actueel is, vooral nu in de Nederlandse politiek de onmenselijke maat de norm lijkt te zijn geworden.

Lees verder Readymade keramiekkunst van Ai Weiwei; zoektocht naar menselijkheid

Nieuwe keramiekoven? Eerst ijken en vergelijken!

Als je een nieuwe keramiekoven heb aangeschaft (voor jou nieuw, 2e hands kan natuurlijk ook), moet je jouw oven eerst leren kennen. Net als een nieuwe vriend(in) moet je elkaar ontdekken en  langzaam naar elkaar toegroeien. Dan kan er wat moois opbloeien tussen jou en je nieuwe oven of soulmate!

Het opbouwen van een sterke relatie tussen mensen kan lang duren. Maar bij een nieuwe keramiekoven kan het veel sneller. Het verschil? Bij een keramiekoven kan je van alles instellen en meten.

Dus eerst ijken en vergelijken is het devies, maar hoe doe je dat?

Lees verder Nieuwe keramiekoven? Eerst ijken en vergelijken!

Glazuur grondstoffen: calcineren is gebakken lucht, LOI uitgelegd

Wie z’n eigen glazuur recepten maakt, gebruikt glazuur grondstoffen met gebakken lucht… of “LOI” in het Engels. Soms wordt deze LOI vooraf uit de grondstof verwijderd door het te “calcineren”. Maar wat is dat precies en waarom doen keramisten dat?

Met gebakken lucht bedoel ik (dit keer) niet alle onzin die opgeblazen types in de ether spuien. Daar ga ik het vast nog een ander keertje over hebben, maar dit keer wil ik het hebben over “Loss On Ignition” of kortweg LOI. Met andere woorden het (laten) vervliegen van stoffen door het intens verhitten ervan: calcineren.

Laat ik het uitleggen met behulp van de glazuur grondstof kaolin en een oven die we op 750 0C gaan stoken. Tijd voor een experiment!

Lees verder Glazuur grondstoffen: calcineren is gebakken lucht, LOI uitgelegd

Top drie redenen om een kleine keramiek testoven aan te schaffen (en eentje om er vanaf te zien)

Recent heb ik een kleine Rohde keramiek testoven aangeschaft bij Keramikos. Naast felicitaties met “de kleine” :-), kreeg ik ook de vraag: waarom een testoven aanschaffen? Ik kan mijn mijn werk immers ook stoken in mijn grotere (150 liter) oven.

glazuurtesten ongestookt

Een goeie vraag en een leuke aanleiding om in dit blog mijn redenen voor de aanschaf op een rijtje te zetten. Ik kwam op deze top drie en eentje om er vanaf te zien…

Lees verder Top drie redenen om een kleine keramiek testoven aan te schaffen (en eentje om er vanaf te zien)

We wonen een jaar samen en de kleine komt eraan!

Groot nieuws: er komt een kleine aan! Ruim een jaar woon ik nu samen met mijn nieuwe vlam . Maar er miste iets in onze relatie… Naast mijn grote liefde, was ik opzoek naar iets kleiners; want grootte maakt zeker uit.

Na diepgaande gesprekken, kwamen we eruit: onze relatie zou het alleen overleven als er ook een kleine zou komen…

Maar hoe kom je aan een kleine? We zochten hulp bij Keramikos. En zij konden ons direct helpen. Er was veel keuze, maar uiteindelijk werden we het eens. De keuze werd gemaakt, de papieren geregeld. En Keramikos ging voor ons aan de slag.

En eindelijk is het zover: we hebben een kleine Rohde 35 liter keramiekoven, is het geen dotje? Samen met mijn grote vlam: een 150 liter Rohde deuroven, vormen wij nu een prachtig stel….

Lees verder We wonen een jaar samen en de kleine komt eraan!

Wat moet een keramiekliefhebber bezoeken in Amsterdam? Keramiek in het Rijksmuseum!

De collectie keramiek in het Rijksmuseum is wat onderbelicht. Iedereen kent “het Rijks” van de Nachtwacht en andere schilderijen. Maar ook de keramiekliefhebber komt er aan z’n trekken! Mannen met baarden, vrouwen in het blauw, het witte goud en nog veel meer…

Hoeveel meer? 7.250 meer om precies te zijn… Want zo omvangrijk is de keramiekcollectie in het Rijks. Reden genoeg om dit nieuwe jaar goed te beginnen met een frisse duik in de keramiek historie.

Het Rijksmuseum in Amsterdam 2 januari 2023

Waar duik je dan in en wat kan je ontdekken?

Lees verder Wat moet een keramiekliefhebber bezoeken in Amsterdam? Keramiek in het Rijksmuseum!

Keramiekspinsels: Hersenspinsels door het maken van keramiek

Hersenspinsels komen en gaan, de kunst is de keramiekspinsels te herkennen en te bewaren. Zij vormen de schatkamer van de keramist. Misschien niet direct, maar na rijping zijn ze goud waard, net als een goede kaas…

Het moderne leven is omringd met allerlei informatiestromen. Boeken, social media, gebeurtenissen en interacties: met Frodo (mijn papegaai), mijn vriendin, collega keramisten en cursisten. Wat gebeurt er met al die input?

Bij mij komt het er altijd weer (verhaspeld) uit. Als ik aan het werk ben, of het nu het voorbereiden is van een (glazuur) les, een keramiek blog of met mijn handen in de klei, dan springen kleine gedachten in het rond.

Soms alledaagse gedachten (wordt de vuilnis vandaag opgehaald?), soms specifiek (een reeks potten maken in geometrie van de moleculen waar klei uit is opgebouwd?).

Hoe bewaar je al die referenties en misschien (na rijping) waardevolle keramiekspinsels?

Lees verder Keramiekspinsels: Hersenspinsels door het maken van keramiek

Keramion in Frechen: Wanneer is een pottenbakkersschijf een keramiekmuseum?

Keramion in Frechen vierde vorig jaar zijn 50ste verjaardag. In al die jaren was het er nog niet van gekomen dit keramiekmuseum in Duitsland te bezoeken. Maar deze zomer waren we in de buurt, dus konden we de keramiek sirenen uit Frechen niet langer weerstaan.

Frechen, vlak bij Keulen, is één van de centra aan de Nederrijn waar al vanaf 1200 keramiek wordt gemaakt. Evenals in Raeren en het Westerwald hebben ambachtelijke pottenbakkers er vanaf ca. 1400 “Rheinisch Steinzeug” (Rijnse Steengoed) gestookt.

Keramion in Frechen, achterzijde
Keramion in Frechen, achterzijde

Maar bij het Keramion ligt de nadruk op de hedendaagse keramiekkunst. Na al die historische potten is dat ook precies wat we zochten…

Lees verder Keramion in Frechen: Wanneer is een pottenbakkersschijf een keramiekmuseum?

Pottenbakkerijmuseum Raeren, een modern bedevaartsoort voor alle steengoed keramisten

In het pottenbakkerijmuseum Raeren (België), voel je het avontuur, spanning en drama dat onder je voeten heeft afgespeeld. Voor 500 jaar werd in deze grensstreek vlak bij Aken (Duitsland) en Vaals (Nederland) steengoed gestookt. Deze steengoed keramiek valt onder het “Rheinisch Steinzeug” en is het eerste steengoed dat in Europa is ontwikkeld.

In de 16e eeuw groeide dit dorp uit tot één van de grootste steengoed centra in Europa. Raerens steengoed is over de hele wereld te vinden. In musea en in privé collecties van verzamelaars.

Pottenbakkerijmuseum Raeren , binnen
Pottenbakkerijmuseum Raeren

Soms komen er nieuwe vondsten boven water. Letterlijk uit scheepswrakken zoals de “Vergulde Draeck” voor de westkust bij Australië. Maar meestal door opgravingen in Raeren zelf.

Wie de historie van Europees steengoed wil voelen tot in z’n botten, moet pottenbakkerijmuseum Raeren aandoen. Al is het maar één keer in je leven… maar vaker mag ook!

Lees verder Pottenbakkerijmuseum Raeren, een modern bedevaartsoort voor alle steengoed keramisten

Wat is Steengoed Keramiek? Is het Tuig of Goed?

Steengoed keramiek is in Europa rond 1400 in het Nederrijngebied ontwikkeld. In steden/dorpen rondom Raeren, Keulen en Höhr-Grenzhausen waren alle ingrediënten aanwezig. Geschikte klei in de grond, bossen voor brandstof en genoeg technische kennis om de klei op steeds hogere temperatuur te stoken.

In het huidige Duitsland hebben ze dus al meer dan 600 jaar ervaring met steengoed. De volkswijsheid van dit type keramiek kunnen we dus serieus nemen:

“Steingut ist Zeug, Steinzeug ist Gut”

In vertaling: “Stein” = Steen, “Gut”=Goed en “Zeug” = Tuig. Kortom dit Duitse gezegde leert ons dat: “Steen-goed” dus tuig en “steen-tuig” goed is? … Euh, hoe zit dat?

Lees verder Wat is Steengoed Keramiek? Is het Tuig of Goed?

Razende Boeren Dansen op Raerens Steengoed

De razende boeren dansen, de boeren dansen op Raerens steengoed keramiek.

“WER SIN HOEPT WILT HALDEN GANSZ, LAS DEN HVNDEN ER BRVLVEFT ENDE DEI BVREN EREN DANSZ”

“Wie zijn hoofd wil houden heel en mans, laat de honden hun bruiloft en de de boeren hun dans” (Raerense spreuk 16e eeuw)

Reliëf negatief "der Bauerntanz" (pottenbakkerijmuseum Raren)
Reliëf negatief “der Bauerntanz” (pottenbakkerijmuseum Raeren)

Raerense pottenbakkers uit de 16e eeuw waarschuwen ons al voor de razende boeren tijdens hun dans. Laat ze uitrazen, laat ze dansen. Ook al is het een dans op de vulkaan…

Lees verder Razende Boeren Dansen op Raerens Steengoed

De opkomst en ondergang van Raerens Steengoed

Productie Raerens Steengoed, circa 1550:

“Stop! Geen hout meer, het wit-vuur is bereikt. Schep het zout in de oven.”

Mannen met hun gelaat bedekt in vuile lompen, met blaren op hun handen trotseren de bijtende chloordampen die als een witte wolk om de oven hangt. Met betraande ogen scheppen zij kilo’s zout in de oven. Eindelijk geeft de ovenmeester het sein: zij kunnen de oven gaan sluiten.

Vijf dagen en nachten hebben zij een oven gestookt met meer dan 2.000 potten. Het werk van vele maanden werk staat op het spel. Als deze oven mislukt is al het zwoegen voor niets geweest.

Om maar te zwijgen over de gevolgen voor de pottenbakkerij en de gezinnen die ervan afhankelijk zijn. Kan de schuld deze maand nog worden betaald of wordt er beslag op gelegd door de vrijheer?

Olieverfschilderij van André Blank: Raeren en de belangrijkste export gebieden (Pottenbakkerijmuseum Raeren)
Olieverfschilderij van André Blank: Raeren en de belangrijkste export gebieden (Pottenbakkerijmuseum Raeren)

Hoe heeft een klein dorp aan de Nederrijn zich ontwikkeld tot één van de grootste producenten van Europees steengoed in de 16e eeuw? Daarvoor moeten wij terug naar de Romeinse tijd…

Lees verder De opkomst en ondergang van Raerens Steengoed

Handgevormd en gedraaid figuratief steengoed keramiek