Zet drie keramisten naast elkaar en je hebt zeven meningen over glazuren (en over de rest van het leven). Zo ook over het gebruik van eigen “home made” glazuurrecepten of een commercieel “direct te gebruiken” keramiek glazuur.

Kunstschilders maken toch ook niet eerst hun eigen verf voordat ze aan een schilderij beginnen..

De bekendste stroming uit de schilderkunst die zelfs (deels) een gevolg is van de ontdekking van de kant en klare tube verf is het impressionisme.  De tube verf maakte het mogelijk om “en plein air” te werken.

Cézanne, Monet, Renoir en de andere impressionisten maakten zich er niet druk hoe verf moest worden gemaakt, zij wilde gewoon schilderen, Waarom ontwikkel ik dan nog zelf keramiek glazuren, wordt het niet tijd dat ik ook “tubeglazuur” ga kopen?

Home made versus commercieel

Commerciële glazuren zijn populair bij keramisten die op lage temperatuur stoken (aardewerk tot midden temperatuur keramiek, van 1000 – 1200 oC). Er is een groot aanbod, ze zijn consistent en kunnen direct gebruikt worden zonder veel te testen. Sommige moeten worden aangemaakt met water, andere zijn al “kwast klaar”. Deze glazuren maken het leven makkelijk.

Keramisten die stoken op hogere temperaturen (steengoed en porselein, van 1200 – 1320 oC) mengen vaak hun eigen glazuren op basis van ruwe grondstoffen (zoals kwarts, veldspaten en kaolin). De mogelijkheden zijn onbeperkt, maar het vergt veel testen en kennis van materialen en chemie. Kortom deze glazuren maken het leven ingewikkeld.

De voor- en nadelen op een rijtje

Waarom zou je als keramist kiezen om je eigen glazuren samen te gaan stellen, het leven is toch al ingewikkeld genoeg?

Commercieel glazuur:

Doe niet moeilijk en koop toch gewoon het commerciële glazuur dat jij mooi vindt (en bij je werk past)…

Voordelen

• Gemak; we leven in de 21ste eeuw ik koop wat ik wil
• Zorgeloos; geen zorgen over glazuur, alle aandacht naar kleur gebruik en decoratie van het werk
• Veel keuze; er is veel aanbod, inmiddels ook glazuren voor hogere temperaturen
• Minder (technische) kennis noodzakelijk; aanwijzingen opvolgen en het werkt (bijna) altijd
• Veiligheid; deze glazuren zijn (meestal) niet giftig
• Tijdwinst; veel minder tijd kwijt aan glazuur testen, dus meer tijd om keramiek te maken

Nadelen

• Duur; ruwe grondstoffen zijn goedkoper
• Afhankelijkheid; als de leverancier of fabrikant de glazuurlijn stopt moet je op zoek naar een alternatief (dat nooit helemaal gelijk zal zijn)
• Niet uniek; anderen gebruiken ook “jouw” glazuren
• Moeilijk aan te passen;  de samenstelling is onbekend (alleen bekend bij de fabrikant), je kan alleen “blind” het glazuur aanpassen of glazuurfouten oplossen

Zelf een keramiekglazuur samenstellen

Een kunstenaar moet lijden. je eigen glazuur samenstellen is de manier voor de keramist om dit te bereiken…

Voordelen

• Uniciteit; niet alleen je werk, maar ook de glazuur afwerking is helemaal van jou
• Continuïteit; de (meeste) grondstoffen zijn te verkrijgen bij verschillende leveranciers, je bent niet afhankelijk van één
• Controle; je kent de samenstelling van het glazuur, als je iets wilt aanpassen, weet je wat je moet doen
• Onbeperkt; de mogelijkheden om glazuren samen te stellen zijn letterlijk eindeloos
• Fascinerend; kennis van de glazuurmechanismen verdiepen je waardering er voor (en het besef dat je nog veel moet leren)
• Goedkoop; de ruwe grondstoffen zijn meestal niet zo duur (in vergelijking tot commerciële glazuren)

Nadelen

• Steile leercurve; grondstoffen, chemische processen, moleculen en atomen, van alles moet je weten om een glazuur te begrijpen
• Veel testen; naast alle theorie moet ook alles in de praktijk worden getest, nieuwe glazuren betekent veel testen
• Fout gevoelig; één fout in het afwegen, een vergissing in de berekening of het glazuur is gewoon “moeilijk” en het gaat helemaal mis
• Gevaarlijk; sommige grondstoffen zijn in ruwe vorm giftig (zoals lood en cadmium), kennis van de materialen is onontbeerlijk
• Geen tijd voor keramiek;  er gaat zoveel tijd en aandacht naar het glazuur dat de keramiek ondergesneeuwd dreigt te raken (en daar gaat het immers om)

Keramiek glazuur zelf maken

Het mag duidelijk zijn dat er geen goed of fout is in deze discussie en tussenvormen zijn natuurlijk ook goed mogelijk (“een beetje van mezelf en een beetje van maggi”).

Ik vind zelf glazuren ontwikkelen bloedstollend; bij succes enerverend en bij mislukkingen “onder andere” leerzaam….  het maakt deel uit van mijn creatieve proces.

En ik ben niet de enige keramist die zelf glazuren maakt, meer beeldend kunstenaars uit diverse disciplines grijpen terug naar traditionele middelen om hedendaagse kunst te maken.  Volgens Daniel Grant herontdekken ook kunstschilders de waarde van het zelf maken van verf. Wellicht lopen keramisten wel voor op kunstenaars als zij massaal  overstappen op het zelf maken…

About Post Author

Daniel Bende

Ontwerpt en creëert onder de handelsnaam DFB-keramiek handgedraaid figuratief steengoed keramiek.

See author's posts