Toen de jonge danser Paulus Berensohn eind jaren ’50 voor het eerst een pottenbakster een cilinder zag draaien wist hij het: “dat is de dans om te leren”.
Vanaf dat moment heeft hij dansen op Broadway verruild voor dansen met klei. Op 15 juni j.l. heeft hij op 84 jarige leeftijd de dans van het leven ingeruild voor de dans van de eeuwigheid.
“I knew how to dance on a stage, but how was I going to dance in life?” (documentaire “To Spring from the Hand”, 2013)
Ik heb Berensohn leren kennen via zijn in 1972 verschenen boek “Finding one’s way with clay“, interviews en een documentaire over zijn leven. Hierin pleitte hij voor een langzamer, een mindfull en geïntegreerde aanpak om te werken met klei. Hij heeft daarmee op mij en vele andere keramisten een grote invloed gehad.
Duimenpotje: knijp keramiek
Het eerste dat ik heb geleerd om te maken met klei op de kleuterschool was een duimenpotje. Volgens Berensohn is dat de beste manier om de dans met klei te beginnen : kleinschalig en intiem. De Engelse term “pinch pottery” beschrijft het proces beter dan het Nederlandse “duimenpot“. De klei wordt met ritmische kneepjes (“pinch“) gevormd tot een pot (“pottery“): knijp keramiek.
In zijn boek “Finding one’s way with clay” wordt op zeer uitgebreide wijze het proces beschreven. Zowel in zijn werk als in zijn boek weet hij mensen te raken en te inspireren.
Berensohn heeft hiermee zijn respect voor het materiaal en de beheersing van deze knijp-techniek doorgegeven aan volgende generaties keramisten. Voor hem was het niet alleen een keramische techniek, maar tegelijkertijd ook een vorm van meditatie.
Handgevormd keramiek de nieuwe yoga
Volgens Vogue dit jaar is handgevormd keramiek de nieuwe yoga. Als het model Emily Ratajkowski poseert voor een draaischijf, zien zelfs Vogue lezeressen dat handgevormde keramiek ons de connectie met de aarde schenkt. De boodschap van Berensohn lijkt in het jaar van zijn dood dus eindelijk het grote publiek (de absolutely fabulous crowd) te hebben bereikt.
Maar Berensohn acteerde niet, hij leefde en danste met klei ook als er geen iPhone op hem was gericht. Hij pleitte voor een creatief en mindfull bestaan en niet alleen om je social media leven mee op te pimpen.
De functie van de kunstenaar was volgens hem in navolging van de Aboriginals “to sing up the earth“. Het is prima om dat te delen via social media, maar het is vooral belangrijk om het jezelf “eigen te maken”.
Dansen met klei
Paulus Berensohn was meer dan alleen een danser en een keramist. Hij was daarnaast mentor, leraar, filosoof en diepe ecoloog. Zijn leven wordt gevierd door de vele mensen wiens leven hij heeft aangeraakt.
In de documentaire uit 2013, ‘To Spring from the Hand: het leven en werk van Paulus Berensohn’, vertelt het verhaal van een lang leven van mededogen en creatieve contemplatie.
(of klik op deze link, om de trailer rechtstreeks op YouTube te bekijken)
Dansen met klei was voor hem “not a way of making a living, but a way of making a life“.
Meer over Paulus Berensohn
Paulus Berensohn leeft verder in zijn boek, interviews, een film over zijn leven en natuurlijk zijn werk. Hieronder een overzicht:
- Finding One’s Way With Clay: Creating Pinched Pottery and Working With Colored Clays, eerste druk 1972
- Dialoge mit Ton: Schöpferisches Arbeiten mit Fingerdrucktechniken und gefärbten Massen (duitse versie van het boek)
- To Spring from the Hand, documentaire uit 2013
- Oral history interview with Paulus Berensohn, 2009 March 20-21
- The Jonescast ep 61: Poetry is Currency – Paulus Berensohn
Tot na de vakantie
Daniel
About Post Author
