De keramiek biscuit stook is de eerste stook in het keramische proces. Het is de transformatie van klei tot keramiek. Het is de essentiële tussenstap. Tussen handgevormde klei en geglazuurd werk. Na deze stook is er geen weg meer terug naar de kleibak.
Ik hoor mensen lyrisch vertellen over hun laatste raku stook. Tranen van geluk bij uitgraven van een pot uit een “pitfire”. Bevende handen bij het openen van de oven na een glazuur stook. Maar nooit spannende verhalen over de eerste stook. Geen gejuich als de deksel van de biscuit oven wordt opgelicht.
De biscuit stook is het ondergeschoven kindje van de keramiek. Maar het stookproces is magisch, zelfs een biscuit stook.
Waarom geen keramiek biscuit stook?
Kortom van een biscuit stook wordt niemand enthousiast. Hooguit binnensmonds een krachtterm als een S crack wordt ontdekt in de bodem van een schaal. En soms niet eens binnensmonds…. Sommige keramisten slaan deze stook dan maar gewoon helemaal over.
“Single fire glazing” (eenmalige glazuur stook) wordt dit genoemd in het Engels. En er zijn goede redenen voor om dit te doen, het bespaart:
- Tijd: potje draaien, even drogen en je kan glazuren.
- Energie: één keer stoken tot de glazuur temperatuur. Geen stook tot 950 oC, laten afkoelen, glazuren en dan nog een keer de oven naar een hoge(re) temperatuur stoken.
- Geld: Minder tijd en minder energie = minder kosten.
Het bespaard kortom. In de keramiek industrie is het eenmalig stoken daarom zeker populair .
Waarom wel een keramiek biscuit stook?
Dan vraag jij je wellicht af waarom ik nog steeds mijn werk eerst biscuit stook. Waarom deze verspilling van mijn tijd en moeite voordat ik het glazuur en definitief stook op veel hogere temperatuur.
Dat doe ik omdat er ook voordelen zijn. Biscuit gestookt werk is:
- Sterker. Het werk is veel minder breekbaar dan werk dat leerhard is of zelfs beendroog.
- Poreus. Biscuit gestookt werk zuigt het glazuur veel beter aan. Het is daarom makkelijker aan te brengen dan op (bijna) droge klei.
- Stress test. Vooraf aan het glazuren de foute werken ontdekken.
Voor mij is de belangrijkste reden de “stress test”. Als klei ongeschonden tot ca. 1000 oC kan worden gestookt, dan lukt het ook wel op mijn glazuur temperatuur van 1280 oC (cone 10).
Alleen als die kurk en kurk droog is
Als er iets mis gaat tijdens de biscuit stook, dan zou dat zeker ook gebeuren bij de glazuur stook. En er kan en zal ook van alles mis gaan bij het stoken van keramiek. Zoals:
- Ontploffingen
- Scheuren
- S cracks in de bodem
- Etc, etc
Daarom is het van belang, net als bij banken, altijd een stress test te verrichten. En altijd werk kurk, maar dan ook kurk droog in de oven te zetten alvorens de oven aan te zetten.
Een beetje vocht in klei, kan leiden tot een ramp in de oven. Net zo zeker als gelddronken directeuren tot een bankencrisis leiden..
Een oven vol beloften
Dus wat mij betreft is de eerste stook een (bijna) noodzakelijke stap in het stookproces. Een controle stap en een bewerking die het glazuren makkelijker maakt.
Maar het is meer dan dat. Het is het chemisch omzetten van de zachte klei in een steenhard materiaal. Van vormeloze klei naar design. Het is een spannende test van je vaardigheden met klei.
Kortom een oven vol met beloften. De beloften op prachtige handgemaakte geglazuurde keramiek … of niet..
Oké ik stop nu met schrijven, de oven is afgekoeld. Ik ga zo m’n werk even uitruimen. Geen haast, het is immers maar de biscuit stook 🙂
BOL steengoed beker
Robuuste steengoed beker, handgedraaid op de draaischijf, voor dagelijks genieten!
Wordt gratis verzonden binnen Nederland en België!
About Post Author
Heerlijk, weer zo`n mooie blog. Dank je wel, Daniel!
Thnx Marcel, mooi weer.. mooi blog 🙂
Het is altijd weer herkenning, het lezen van jouw blog. Deze keer was het bovendien een mooie reminder: de biscuitstook kan meer zijn dan alleen het proces van het omzetten van de zachte klei naar het keiharde keramiek. Goed om weer even bij stil te staan, dat er meer redenen zijn om de biscuitstook niet over te slaan. Dank je wel Daniel.
Thnx Leah,
Altijd leuk om te horen. En ja ik moet mezelf er ook aan herinneren dat iedere stook bijzonder is 🙂
Groetjes,
Daniel
Ik lees telkens met heel veel interesse jouw blog.. en steeds weer opnieuw leer ik wat bij.
Dank je wel Rita, dat is fijn om te horen. Samen leren we altijd meer ????
Hallo,
mijn glazuren blijven rare kuren vertonen. Van druipers, luchtbelletjes en matte resultaat bij glansglazuur.
Ik heb het vermoeden dat het ook bij mijn biscuitstook kan liggen.
Ik ga nu tot 950°c . Ergens heb ik gelezen dat bij 1000°c de gassen uit de klei verdwenen zijn. Is er een reden waarom men tot 950°c bakt?
Hi Sarah,
Biscuit wordt over het algemeen gestookt op een temperatuur van ca 900 tot ca 1000 oC. Er is geen vaste regel en het zal (iets) verschillen per kleisoort.
De biscuit stook heeft als functie dat het werk stevig genoeg is om makkelijk vast te houden tijdens het glazuren, maar nog steeds zo poreus dat het water in het glazuur snel wordt “opgezogen” door de scherf. Als je hoger stookt dan je huidige 950 oC wordt de absorptie (de poreusheid) van je scherf waarschijnlijk iets lager. Dat is geen probleem, maar daardoor zal het glazuur er iets langer over doen om een laagje te vormen tijdens het aanbrengen. Zover ik weet zijn er verder geen voordelen of nadelen van hoger of lager stoken van biscuit.
Het is waar dat er wellicht iets meer gassen uit de klei zullen ontsnappen op 1000 tov 950, maar dat is volgens mij verwaarloosbaar. De meeste organische stoffen zijn bij ca. 800 oC allang verdwenen uit de klei. Maar proberen kan natuurlijk nooit kwaad, wellicht helpt het bij jou wel 🙂
Suc6 en groetjes,
Daniel
Mag ik hier een vraag stellen?
Sinds 3 weken ben ik fanatiek aan het kleien begonnen. Daar hoort natuurlijk een oven bij en het oude beestje van Silex doet het prima. Alleen de tijdklok en de vermogensregelaar zitten erop. Bij Keramikos een pyrometer aangeschaft. Tot zover lukt het. Echter binnen 10 min is de oven op 152 graden. Ik heb telkens gemeten na elke 5 minuten wat het wordt. Na 90 min is de oven 466 graden heet. Hoe kan ik biscuit bakken? Na 7 min uitzetten, uur wachten daarna opstook naar 300 graden, uur wachten, dan door naar 450 graden enz?
Ik zoek me rot op internet, maar kan geen stookcurves vinden die bruikbaar zijn.
Alvast heel erg dank!
Hi Marcella,
Altijd goed om vragen te stellen, daarmee kom je verder 🙂
Biscuit stoken is inderdaad wachten tot je op de gewenste temperatuur bent aangekomen. Meestal 950 a 1000 C.
Als jouw oven het aankan is 100 a 150 graden temperatuur stijging per uur prima. Alleen de eerste 150 graden zou ik langzamer doen omdat als de klei nog een beetje vochtig is het werk jan barsten (bij 100 graden wordt water stoom, en dat is krachtig!).
Voorbeelden van stookcurves jan je hier vinden: https://glazy.org/kilnschedules
Suc6
Daniël
Vandaag oven aangezet op vermogensregelaar 0.5 (en tijdschakelaar op 6 uur): met 25 minuten is de temperatuur 126 graden. Dat lijkt me toch niet de bedoeling? Morgen proberen op stand ON.
Zoals ik begrijp zou de temperatuur moeten gaan van o-100 in 60 minuten dus 1,5 graad per minuut? Mijn oven gaat veel te snel in de eerste 10 minuten en daarna langzaam. Keramikos zei me vanmiddag dat mijn oben kapot is….maar hij doet het wel ;-(
Dank voor de curves maar die zijn mij nog echt een pet te boven hoor 😉