Wat is de essentie van handgevormd keramiek?
Die vraag is moeilijk te beantwoorden. Het is geen nieuwe vraag; naar de “essentie van de kunst” (esthetica) wordt al eeuwen gezocht, misschien al sinds de Griekse oudheid. Maar ook dichter bij huis kom ik ‘m tegen. Bijvoorbeeld bij het optreden van “ANECKXANDER” van Alexander Vantournhout.
“Fascinerende solo over schoonheid en imperfectie. Eén acrobatisch lichaam, een handvol zorgvuldig gekozen objecten en drie variaties op eenzelfde stukje pianomuziek”
Woorden doen dit optreden geen recht, ik vond het een indrukwekkende performance, een onderzoek naar de essentie vandans en acrobatiek. Is dit ook van toepassing op keramiek?
Acrobatiek teruggebracht tot essentie
Jaarlijks gaan wij altijd naar een aantal voorstellingen van het “Reuring festival” in Purmerend. Reuring is een internationaal zomerfestival dat sinds 2002 ieder jaar voor de zomervakantie plaatsvindt in Purmerend op binnen- en buitenpodia, op diverse locaties in de stad. Deze keer zagen we onder andere “ANECKXANDER“.
Alexander Vantournhout geeft zich in deze voorstelling helemaal bloot, letterlijk en figuurlijk. Hij keert terug tot de “bare essentials” van de circus acrobatiek: zijn eigen lichaam met een minimum aan hulpmiddelen (props). Hij heeft z’n eigen verhaal, maar geeft zijn publiek de ruimte voor eigen interpretatie. Zijn essentie is volgens mij:
- Gebruik van lichaam, in z’n meest natuurlijke vorm
- Balans tussen schoonheid en imperfectie
- Minder is meer (“less is more”)
- Humor
Essentie van handgevormd keramiek
Wat de essentie is van mijn keramiek vind ik moeilijk te zeggen en andere interpretaties zijn altijd mogelijk. Ik heb hieronder een poging gedaan het in woorden te vatten (het rijtje is zeker niet volledig en zal in de toekomst nog wel ‘ns wijzigen):
- Kleibewerking in z’n natuurlijke staat
- Proces niet verhullen
- Imperfectie is schoonheid
- Respect voor materiaal en traditie
- Humor
De essentie is expressie
Sommige uitgangspunten zijn gelijk, maar wat het essentiële is kan verschillen bij de diverse kunstuitingen onderling en de interpretatie daarvan. De belangrijkste overeenkomst is wat mij betreft het onderzoek naar de authentieke individuele expressie. Dit fascineert mij, zowel bij mijn eigen werk, keramiek van anderen, maar zeker ook in het werk van andere disciplines.
Deze expressie is voor mij de essentie van handgevormd keramiek en andere kunstvormen. De uitwerking daarvan leidt tot een oneindig onderzoek. Dus helaas ik heb niet het universele antwoord, maar ik kan wel iedereen aanraden:
Geniet van de individuele expressie in welke vorm dan ook, dat doe ik ook