Als ik de selectie van het wekelijkse Avro’s kunstuur mag geloven
(iedere zaterdag van 17.00 tot 18.00 uur op Ned 2) heeft de meeste kunst de mens als onderwerp.
Of het nou videokunst van Priscila Fernandes is of de foto’s van Vivianne Sassen; de mens staat centraal. Als het niet de mens is, dan is het wel zijn uitwerking op deze planeet, zoals tot uiting komend in de architectuur of op het landschap.
Vind ik dat erg? Uiteraard niet, ik gun iedereen z’n muze. Waar de meeste kunstenaars deze godinnen als afspiegeling van de mensheid gebruiken als inspiratie, denk ik dat de keramist slechts één van de negen muze “Urania” (de muze van de sterrenkunde, voorloper van alle natuurwetenschappen) als bron heeft voor zijn of haar werken.
Niet voor niets wordt keramiek kunst ook wel de meest wetenschappelijke van de kunsten genoemd.
In keramiek is de beheersing van het materiaal immers van het hoogste belang en heeft de wetenschap een grote invloed op de ontwikkeling van deze kunstvorm.
Klei inspiratiebron keramiek kunst
Het is niet verwonderlijk dat veel keramisten het materiaal zelf of het landschap waaruit het wordt gewonnen als inspiratiebron hebben en niet de mensen die het vertrappen. Zo is in het werk van Shoji Hamada (1894-1978) de natuur altijd dichtbij, is het niet in de vormen, dan wel in z’n decoratieve penseelstroken op het werk.
Broeder Daniel uit Taize (Frankrijk) schept zijn werk niet alleen met lokale grondstoffen (rotsen, assen en rivierklei), zijn vazen maken er na stook ook (bijna) weer deel van uit. Deze verbondenheid met het materiaal mis ik veelal in de “kunstuur kunst”.
De mensheid; groot, opvallend en schokkend zijn de moderne thema’s, conform de nukken van de (westerse) maatschappij. Dit zijn geen tijdloze melodieën, maar de “hard rock grunge” van de kunst. Absoluut noodzakelijk om de maatschappij wakker te schudden, maar als je er te lang naar luistert scheuren je trommelvliezen……
Of toch de mens…
Archeologisch onderzoek heeft aangetoond dat in sommige delen van de wereld al zo’n 30.000 (!) jaar geleden onze steentijdperk voorouders al hadden ontdekt hoe je klei beeldjes kon bakken in open vuur en zelfs in eenvoudige ovens.
Zo is het oudst gevonden beeldje van gebakken klei de “Venus van Dolní Věstonice” (opgegraven in Tsjechië, vlakbij Brno, gedateerd op zo’n 29.000 jaar).
![]() |
Venus van Dolní Věstonice, (foto wikepedia; Petr Novák) |
Wat inspireerde hen om midden in de ” struggle to survive” deze kleine figuren te maken? De jacht, vruchtbaarheid en de wil tot overleven in de overweldigende natuur moeten de belangrijkste drijfveren zijn geweest, volgens Victor Bryant (www.ceramicstudies.com).
Ondanks dat zij leefden onder de het juk van de omgeving, vonden zij tijd om schitterende vrouwelijke figuren te maken, misschien zit het toch in onze genen om de mens in de kunst centraal te zetten…