Wat is er zo mooi aan het ontwikkelen van eigen keramiek glazuren? De eindeloze mogelijkheden, de uitdaging, de spanning, de ontdekkingen en de glazuur diepte. Gelaagdheid is waar ik naar opzoek ben in mijn werk; dit geeft diepte in expressie, vorm en afwerking.
Maar in dit blog wil ik mij beperken tot de gelaagdheid in afwerking; “glazuur diepte”. Het is een term die vaak gebruikt wordt in de keramiek. Wie of wat daar precies mee bedoeld wordt is voer tot discussie.
Glazuur diepte ontleed
Wat bepaalt de diepte in een glazuur? Wat mij betreft bestaat dat uit onderstaande onderdelen:
- Provenance
- Glazuur technologie
- Glazuur toepassing
Provenance: glazuur herkomst
De kunst van het glazuren is al duizenden jaren oud. Ieder glazuur heeft een historische afkomst. Het geeft waarde, authenticiteit en een plaats in de keramische canon. Zo zijn koperrode reductie glazuren terug te voeren tot de Tang dynastie in China. Luster glazuren tot de 9e eeuw in Mesopotamië en zoutglazuren vanaf de 15e eeuw in het Rijnland.
Zo heeft ieder glazuur een herkomst. Sommige glazuren zijn al zo oud dat de herkomst in nevelen der tijd zijn verhuld. In sommige gevallen wordt de herkomst betwist.
Zo wordt door sommige auteurs het aventurine (of aventurien, ja zelfs over de spelling is geen overeenstemming) glazuur toegedicht aan de Rookwood pottery rond 1884. Anderen zeggen dat dit kristaliserende ijzerglazuur al in de Chinese oudheid werd gestookt.
Glazuur technologie
De technologie van een glazuur bestaat uit de samenstelling van grondstoffen, de achterliggende chemie en de reacties die daar uit voortkomen als deze op de juiste temperatuur worden gestookt. Om deze processen te beheersen is veel kennis en techniek noodzakelijk.
Om weer het aventurine glazuur als voorbeeld te nemen; hoe ontstaan de ijzerkristallen in het glazuur? Welke grondstoffen kunnen wel en welke niet worden gebuikt? Aan welke chemische voorwaarden moet het glazuur voldoen? Op welke wijze en welke temperatuur dient het glazuur te worden gestookt?
Zo heeft ieder glazuur zijn eigen voorwaarden en regels waardoor het de karaktereigenschappen krijgt waarmee het zich onderscheidt van andere glazuren. Dit kan complex zijn, zoals kristal glazuren, maar ook (relatief) eenvoudig.
Glazuur toepassing
Uiteindelijk valt en staat het glazuur bij de uitvoering ervan. De samenstelling kan nog zo uitgebalanceerd zijn, als het niet goed wordt geglazuurd of gestookt, is alle moeite voor niets.
Om maar bij het glazuren te beginnen, dompelen, overgieten, spuiten of kwasten, alle manieren hebben zo hun eigen karakteristieken. De dikte van het aangebrachte glazuur, de gelijkmatigheid en de wijze waarop hebben allemaal zo hun eigen effect op het eindresultaat.
Ook de wijze van stoken, de duur en de temperatuur zijn van belang. Te laag of te hoog gestookt, wel of geen reductie, speciale afkoelingscycli: van alles speelt een rol in het eindresultaat.
It’s alive!
Het doel van iedere kunstenaar is scheppen van leven, misschien niet letterlijk zoals de beeldhouwer Pygmalion uit de Griekse oudheid, maar wel figuurlijk. Zo wil ik keramiek afwerken met een levend glazuur. Of zoals Victor Henry Frankenstein het zou uit schreeuwen: “It’s Alive!”
Glazuur diepte bestaat uit provenance, glazuur technologie en uitvoeringstechniek. In harmonie leidt dit tot de geboorte van een levend glazuur.
Wat is levend en wat niet? Dat is moeilijk te zeggen, maar als je het monster van Frankenstein tegenkomt weet je dat het (niet) levend is. Ik denk dat je zo ook een levend glazuur kan herkennen…
About Post Author
