Deze zomer hebben we (nog net voor de Brexit) de Britse tak van de Europese keramiek geschiedenis van dichtbij bekeken. Engeland is een groot eiland, te groot om alle interessante keramiek musea en galeries in een paar weken zomervakantie te bezoeken. Harde keuzes moesten gemaakt worden. Helaas geen tussenstop in Londen. De grootste keramiek collectie in de wereld laten we voor een andere keer.

Wat hebben we dan wel bezocht? Het hart van de keramiek industrie in Engeland: Stoke-On-Trent. Zoals de volgers van dit blog al weten, deze stad wordt ook “the Potteries” genoemd vanwege de grote aantallen “potbanks” (keramiek fabrieken) die in dit gebied zijn opgericht vanaf de 18^e eeuw.

En hoe bezoek je al die keramiek historie? Op de fiets natuurlijk!

Sea of Hull

Met een bepakte fiets gingen we op weg naar de ferry in Hoek van Holland. Oké, niet vanaf Purmerend, maar na een treinritje, fietsten we vanaf Delft naar de boot. Toepasselijk om van het hart van de Nederlandse keramiek in de 17^e eeuw naar het land te reizen die de productie van Delfts blauw (in geïndustrialiseerde vorm) zou gaan overnemen in de 18^e eeuw.

De ferry naar Hull was voor ons een goeie keus. De fietsen konden makkelijk mee en er was een goede aansluiting (per trein) naar de “West Midlands”. Daarnaast bleek het ook de juiste ecologische keus voor de oversteek. Zelfs iets milieuvriendelijker dan de HSL, volgens ECO reizen.

Nog een voordeel van Hull: je kunt een bezoek brengen aan de Ferens Art Gallery. Vanaf de haven kan je via een prachtig pad langs de monding van de Humber naar het centrum fietsen. Daar aangekomen kan je de Gallery niet missen.

Een prachtig museum onder andere bekend als opdrachtgever van Spencer Tunicks ‘Sea of ​​Hull‘. We genoten van de foto’s van deze performance uit 2016, de expositie en de vaste collectie, waaronder een terracotta van Aristide Maillol. Overal in Engeland is keramiek geschiedenis te vinden…

Fietsen in Stoke-On-Trent

Hull is een treinrit van ongeveer drie uur (één keer overstappen) verwijderd van Stoke-on-Trent. De fiets kun je gratis meenemen in de trein. Maar let op: voor sommige lijnen moet je wel een fietsplek reserveren, waaronder de trein via Manchester die wij namen….

“Get your kicks on Route 66” zongen de Rolling Stones al in 1964. En dat hebben wij ook gedaan op het National Cycle Network 66 in Stoke-On-Trent. Nou ja het was eigenlijk vooral route 55 die wij gebruikten om naar de verschillende musea te fietsen. En nu ik erover nadenk, in 1964 bestond deze fietsroute nog niet. Mick Jagger zal een vooruitziende blik hebben gehad…

Hoe dan ook, tegenwoordig kan je prima fietsen in Stoke-On-Trent via deze groene fiets/wandelpaden. Zelfs als je, net als ik, een stadsfiets hebt met drie versnellingen (waarvan er één kapot is). Deze fietsroutes zijn deels aangelegd op de voormalige spoorlijnen die de potbanks van kolen voorzagen. Heden ten dage zijn ze getransformeerd tot moderne pelgrimsroutes voor keramisten.

De fietsroute maakt ook gebruik van de (smalle) paden langs de kanalen. Deze waterwegen voorzagen (met behulp van narrowboats) de potbanks van klei en andere grondstoffen. Tevens kon zo het eindproduct(de keramiek) veilig worden afgevoerd. Als je op de route fietst kun je nog verschillende historische bottle kilns zien en soms een potbank die het gebied nog steeds rijk is. Maar pas op voor de soms hele lage tunneltjes die je onderweg tegen komt.

Fietsend langs keramiek geschiedenis

Er zijn vele plekken waar je als keramist langs wilt gaan in Stoke-On-Trent. In mijn vorige blog heb ik een overzicht gemaakt. Het is keramiek historie, research en als je overal op de fiets langs gaat, nog sportief ook. Voor mij een ideale combinatie: keramiek en door het groen fietsen: instant inspiratie vitaminen.

Wat ik absoluut niet had willen missen? Dat is moeilijk te zeggen, maar als ik zou moeten kiezen, dan zou ik The Potteries Museum and Art Gallery nemen. Dit museum in het centrum van Stoke-On-Trent (Hanley) heeft behalve industriële ook andere keramiek kunst. De collectie loopt van archeologische keramiek, van zo’n 4000 jaar oud, tot hedendaags van bekende “studio potters”.

Als je meer van de industriële keramiek geschiedenis wilt leren is een bezoek aan het Gladstone Pottery Museum verplichte kost. In deze potbank worden ook de donkere kanten van de keramiek historie belicht. Het leven van de arbeiders en de inwoners van Stoke aan het begin van de industriële revolutie was alles behalve gezond.

Als je alle seizoenen van “the Great Pottery Throwdown” hebt gezien dan wil je “Middleport Pottery” niet missen. Op deze historische plek is de strijd der keramisten opgenomen.

Middleport Pottery is een geheel gerestaureerde keramiek fabriek uit 1889. Het is wellicht de eerste moderne lopende band keramiek assemblage fabriek ter wereld. En er wordt nog steeds keramiek geproduceerd. Een fabriekstour moet je wel vooraf reserveren.

Keramiekcultuur en de Brexit

Wat je ook gaat bekijken in Stoke-On-Trent, je komt niet onder de keramiekcultuur uit. Sinds de Klokbekercultuur zo’n 4.500 jaar geleden, maakt Engeland deel uit van de Europese keramiek geschiedenis. De komende Brexit maakt daar geen einde aan, de culturele banden met het vaste land zijn onverbreekbaar.

Daar heeft Nederland trouwens ook haar steentje aan bijgedragen. Rond 1600 hebben Nederlandse keramisten de techniek van het Delfts blauw geïntroduceerd in Stoke-On-Trent. Zonder hen was er wellicht nooit Engelse “Blue and White Pottery” geweest. Ja, ze mogen Nederlandse keramisten wel dankbaar zijn…

Oh, had ik al verteld dat de “Delfts blauw techniek” door Antwerpse keramisten naar Delft is gebracht rond 1500? En de vernieuwende trechter-beker keramiek in Drenthe door (waarschijnlijk) Oost Europeanen zo’n 7.000 jaar geleden ?

Ontwikkelingen in de keramiekcultuur hebben zich gelukkig nooit wat van grenzen aangetrokken!

About Post Author

Daniel Bende

Ontwerpt en creëert onder de handelsnaam DFB-keramiek handgedraaid figuratief steengoed keramiek.

See author's posts