Als keramiek maker is “het recyclen van klei onderdeel van mijn werkproces“. Om het iets minder professioneel te omschrijven in goed Noord-Hollands: “kloten met klei“, is niet alleen draaien achter de draaischijf. Er zijn ook minder ambitieuze werkzaamheden zoals “smijten met modder“…
Klei recyclen betekent in de praktijk, dat ik alles wat mis gaat op de draaischijf in de “kleibak smijt”. En als de kleibak (over-)vol is moet ik aan de slag…
Klei recyclen, klei hangop
Drup, drup, drip klinkt het in het atelier. Nee, het is geen daklekkage of een versleten leertje van de waterkraan. Het is het geluid van de klei-hangop. Zo noem ik de klei die aan het uitdruppen is, totdat het weer stevig genoeg is om verder te verwerken.
Het is “a poor man’s” klei filterpers zoals deze in de keramische industrie wordt gebruikt. Zo’n machine perst (met veel kracht) het water uit de klei. De hangop werkt op dezelfde manier, maar dan op zwaarte kracht. Het gaat prima, maar het duurt wat langer.
Niet economisch
Als de klei stevig genoeg is, begint het zware werk: het walken. Walken is het op elkaar slaan van de klei. Ik snij de kleibonk doormidden en gooi deze delen weer op elkaar, keer op keer, zodat de klei steeds meer mengt.
Als de klei is gemengd, kan ik gaan kneden. Hiermee meng (homogeniseer) ik de klei verder en druk de luchtbellen er uit. Als dat is gedaan, sla ik de klei in keurige broodjes, die ik vervolgens verpak in (oude) klei zakken. En voilà, weer een keurig verpakt broodje klei…
Het is een hoop werk om de klei weer gebruiksklaar te maken. Als je het afzet tegen mijn uurloon, is het waarschijnlijk meer economisch de klei weg te gooien en nieuwe te kopen.
Respect voor klei
Maar het recyclen van klei is toch de moeite waard, ondanks dat het voorbij gaat aan economische wetten.
Het walken en kneden van de klei dwingt mij respect af voor de klei. Ook al is dit maar een fractie van het harde werk dat achter elk broodje klei zit. Om maar te zwijgen over de k(l)eiharde condities die pottenbakkers voorheen moesten verduren, toen de klei nog met blote handen uit de aarde moest worden getrokken.
Door het terugwinnen leer ik mijn klei kennen in voor- en tegenspoed. Zo verdiep ik mijn relatie met mijn klei. Ook toe te passen op andere geliefden in je omgeving 😉
Gelukkig nieuwjaar!
En nu we het toch over geliefden hebben, zoek ze op en geniet van de feestdagen. Alvast een gelukkig nieuwjaar en tot 2019!
About Post Author
Heel interessant om lezen. Zelf ga ik met de mixer door de klei (afval), laat hem dan staan, laat het water er aflopen, nog eens laten staan en herhalen tot ik de specie op de gipsplaat gooi en na een dag of zo, begin ik hem te mengen en te walken. Wat is volgens u het beste?
Hoi Lucrèce,
Het goed mengen van de “te recyclen klei”, voordat je het gaat storten, is een goede praktijk. Uitstorten op een gipsplaat is een prima methode en onttrekt waarschijnlijk het water sneller dan m’n klei-hangop. De opgehangen klei staat mij in het atelier niet in de weg, dus ik vind het niet zo erg dat het wat langzamer gaat. Maar als in gipsplaat jouw niet in de weg staat is het een prima methode.
Groetjes,
Daniel
Wat een leuk artikel weer!
En zo herkenbaar……
Ik hergebruik elk stukje klei en heb om die reden verschillende bakken met verschillende kleuren klei afval. Best bewerkelijk allemaal. Ik zet het kleiafval als het helemaal droog is onder heet water en laat het een paar dagen staan. Het water bovenop zuig ik steeds op met een spons en uiteindelijk gaat de klei de gipsplaat op om verder te drogen om tot slot gewald te worden tot een mooi geheel. Vanmiddag pakte ik een nieuwe plastic zak en bedacht dat ik al tijden geen nieuw plastic had gepakt. Ook dat gebruik ik steeds opnieuw. Samen met de oven die op zonne-energie werkt en de verwarming die middels een warmtepomp gestookt wordt ben ik aardig milieubewust aan het werk. Fijne oud-en nieuw ????!
Thnx Leah,
Ja iedereen die met klei werkt komt voor dezelfde uitdagingen te staan 🙂 en inderdaad de oude kleizakken hergebruiken is een goeie zaak. En een oven op zonne-energie is helemaal klaar voor de toekomst!
Ook een goed uiteinde en tot volgend jaar
Groetjes,
Daniel
Hoe krijg je dat voor elkaar om je oven uitsluitend op zonneenergie te laten stoken. We hebben 14 panelen. Maar daar redden we het niet mee. We verbruiken duidelijk meer als ik stook (logies) en dan is de zonne energie alleen niet genoeg. En hoe doe je dat s’nachts? Ben benieuwd
Meestal stookt de oven ’s nachts. De oven maakt gebruik van de zonne-energie en het zal best wel eens gebeuren dat deze energie “op” is. Eea is mede afhankelijk van de capaciteit van de panelen en de opslag. Maar in dat geval gebruik je toch de stroom van het net! Ook de warmtepomp maakt gebruik van de energie die door de zon wordt opgewekt. Meer verstand heb ik er niet echt van maar het lijkt mij voldoende om milieubewust bezig te zijn, toch? Groet, leah
Ik recikleer ook afval klei maar gebruik een oud bakkerskneed machiene en een kleipers daar ik de kracht niet meer heb voor het walken gebruik ik een vacuüm pers en kan onmiddellijk draaien of rol de kleirollen in plastieken die ik keer op keer hergebruik heb zelf een bakkers machiene te veel maar zeer handig
Thnx voor het advies Jozef,
Er zijn meer manieren om klei weer bruikbaar te maken. Een echte bakkers kneedmachine, die heeft inderdaad genoeg kracht om het zware werk te doen. En een vacuüm pugmill kneed alle luchtbellen eruit zodat je het zo kunt gebruiken, mooie combi!
Groetjes,
Daniel
Hallo Daniël ik heb nog enkele zakken Crithoboliet weet jij soms waar deze best voor kan dienen ik gebruik die in restklei zodat ik ook de restklei tot 1260* graden kan bakken als ook silica heb ik nog enkele zakken ik heb silica al in kristal glazuren gebruikt Endstra ging goed jij hebt waarschijnlijk nog andere oplossingen grtj.Jef
Hoi Jef,
Het mineraal cristobaliet is een vorm van kwarts, dat kan je inderdaad toevoegen aan (rest) klei om het smelttraject te verhogen.
Maar het is natuurlijk ook (bijna) altijd aanwezig in een glazuur (de glasvormer) . Dus ieder glazuur recept kan je de kwarts (in oudere boeken soms flint of vuursteen genoemd) vervangen door crystobaliet (indien fijn poeder).
Maar je kan het ook voor veel andere dingen gebruiken zoals “kiln wash” (50% kaolin/50% kwarts), op de bodem van je oven ter bescherming van glazuur ongelukjes en ik geloof dat het ook in cement zit.
Kortom je kan er van alles mee 😉
Groetjes,
Daniel
Een keramiekoven die werkt met fonne energie? Heb je dan een paneel staan die hiervoor dient?
Zonne energie .auto-corrector ……
Dank Uw Daniël ik ben daar zeer blij mee ik heb er nog al wat van zitten als ik daar iemand plezier mee kan doen heel graag Grt.Jef
Hallo Daniël ik heb nog al wat slip staan van rest klei kan ik daar ook Gietklei van maken door toevoeging van PX67 of met waterglas graag Uw advies als je daar ervaring mee hebt
Fijne Groeten Jef Jansen
Hoi Jef,
Ja dat kan, dolapix PC67 of waterglas kunnen beide worden gebruikt voor het maken van gietklei (het zijn beide defloculaten). Ik heb weinig ervaring met gietklei, maar door het proberen kan iedereen het leren…
Suc6
Daniel
Hoi even kennis maken ik ben Jef bijna 80 jaar oud een oud stukadoor heb 7 jaar academie gebruikskeramiek gevolgd en zeer veel workshops gevolgd ik ben bezig met klei sinds 1994
heb ik de microbe te pakken heb ondertussen KWL opgericht en verkocht en een nieuwe bedrijf ondersteund KWL&KO ben ook altijd naar nieuwe dingen aan het zoeken .
Vriendelijke Groeten Jef Jansen
Aangenaam kennis met je te maken Jef!
Leuk te horen dat je zo’n goede keramiekbasis hebt genoten. Ik geloof dat er betere opleidingsmogelijkheden zijn in België dan in Nederland. De KWL is dat het Keramiek Centrum Limburg? Een mooie plek om andere ook aan te steken met het virus 🙂
Succes met je zoektocht…
Groetjes,
Daniel
Sorry dat ik zo laat reageer ik kreeg geen mails binnen tot van daag, Ja Daniel ik heb al honderden mensen laten proeven hoe aangenaam en ontspannen dat het is met klei bezig te zijn
zowel bij KWL als bij KWL&Ko waar ik zelf zeer fier op ben .
Ik heb zelf nog zeer veel recup klei als Cristobaliet als ook een bakkers kneed machines als een klei snijpers plus nog zoveel andere machines voor kleibehandeling ken jij soms iemand die met een Kalibreer machines werkt ik heb nog een een dubbel kalibreer machines staan. Groeten Jef
Heb je die bakkerskneedmachine nog. Verkoop je deze en wat is de vraagprijs