Mijn dag zit vol met kleine keramiek rituelen. Van mijn dagelijkse zwarte koffie in een klein gefacetteerd mokje. Matcha thee opschuimen in een bolle hand geknepen kom. Mijn zondagochtend cafe latte in een grote gedraaide beker met oor. Ik hou van de verschillen, visueel, tast en gevoel.
Met aandacht leven, betekent ook met aandacht drinken. Je handen voelen de warmte van de drank, je lippen beroeren de rand, je herkent het aroma, je mond voelt. Een intiem moment. Ruik de thee, voel de warmte in je lichaam stromen, kijk door de beslagen glazen van je bril. Proef het bittere van de koffie. Bekijk de wereld in nieuw licht. Geniet van het moment.
Wat maakt van een bezigheid geen gewoonte maar een (klein of groot) ritueel? Wat maakt een ritueel anders dan een traditie? Is er een onderscheid? Dat vind ik interessante vragen, die ik eens nader wilde bekijken aan de hand van één van mijn eigen keramiek rituelen.
De Japanse theeceremonie
Voordat ik ’s morgens ga joggen drink ik altijd een kop thee. Om wakker te worden, om mij voor te bereiden op de inspanning, maar vooral om even te genieten van de rust. Een paar jaar geleden leerde ik matcha thee kennen. Dit is voor mij de ideale thee voorafgaand aan mijn (kleine) training.
Matcha thee dwingt mij met aandacht deze oerthee te bereiden. In tegenstelling tot de “gewone” thee, drink je de tot poeder gemalen groene bladeren van de theeplant.
Maar gedachteloos schepje poeder in het kopje gooien en kokend water opgieten is er niet bij. Als het water te heet is dan wordt de thee haast ondrinkbaar bitter. Teveel thee en de smaak wordt te sterk. Te weinig opkloppen en de thee is onvoldoende gemengd (en je hebt het traditionele schuimlaagje niet). Kortom je moet deze thee met aandacht maken en drinken.
In Japan heeft het drinken van deze thee zich ontwikkeld tot een eeuwenoude traditie: de theeceremonie. Deze ceremonie behelst een reeks aan formele handelingen, een specifieke ruimte en diverse vaststaande gebruiksvoorwerpen (waaronder een handgevormde theekom of “chawan“).
Maak van thee drinken een belevenis
Ik leg mijzelf geen vaststaande regels op, maar ik heb wel een aantal gebruiken overgenomen. Mijn matcha thee bereid ik ook met hetzelfde “gereedschap”. Een bamboe schepje (chashaku) en klopper (chasen) en mijn eigen speciaal daarvoor gemaakte handgevormde kom.
Ik hou van die theekom omdat hij groot genoeg is om de thee op te kloppen (zonder dat alles er overheen gaat). Ik hou ervan omdat ik hem moet vasthouden met twee handen om eruit te kunnen drinken. Ik hou ervan dat mijn hele gezicht haast in de kom past als ik drink. Ik kan de thee ruiken, voel de damp mijn gezicht verwarmen (en mijn bril beslaat).
Nee, die theekom is niet perfect en zeker niet mijn beste werk. Maar hij is met aandacht “geknepen” tussen duim en vingers uit een bolletje klei. Hij is met aandacht gestookt, maar de koperreductie is niet goed verlopen. Daardoor is deze kom niet rood, maar ongekleurd. Een blijvende herinnering dat keramiek glazuren altijd moeilijk zijn… en dat je het leven moet nemen zoals het komt.
Kleine en grote rituelen
Er zijn grote en kleine rituelen. En er zijn veel rituelen waar keramiek een rol speelt. Het breken van borden bij een (Griekse) bruiloft, urnen voor de doden en natuurlijk de Japanse theeceremonie.
Ik hou van mijn kleine keramiek rituelen. Rituelen met de menselijke maat. Rituelen die ik in mijn hand kan houden. Geen rituelen met dwingende regels. Geen grote ceremonies om anderen te beïndrukken. Geen tradities die worden opgelegd aan volgende generaties.
Kleine rituelen maken het leven groots, grote tradities houden de menselijke geest klein.
Keramiek rituelen; de menselijke maat
Ik hou van de grote tradities om van te leren. Ik hou van uitgebreide ceremonies om te ontdekken. Ik hou van oude rituelen om mij te verwonderen. Ik hou van de menselijke cultuur, niet om slaafs te volgen, maar om mij te laten inspireren.
Ik maak mijn eigen rituelen op de manier waarop ik het leven wil vieren. Ik gebruik keramiek objecten die mij helpen om mij te blijven verwonderen. En ik maak keramiek om op mijn beurt anderen te inspireren.
Maak van je leven geen gewoonte maar een belevenis, vier het leven en maak je eigen (kleine) dagelijkse keramiek rituelen.
BOL steengoed beker
Robuuste steengoed beker, handgedraaid op de draaischijf, voor dagelijks genieten!
Wordt gratis verzonden binnen Nederland en België!
About Post Author
Fijn stuk om te lezen, mooie rituelen om met aandacht te beleven. Ik weet niet of ik ook zo veel rituelen heb maar gebruik mijn keramiek altijd aandachtig én met liefde
Dank je wel Leah. “en met liefde” is een goeie aanvulling!
Zou niet iedereen dat doen met zelfgemaakt keramiek? Iets waar zoveel aandacht en compassie in zit!
Helemaal mee eens Leah, alle creatieven die met compassie maken zullen het ook met aandacht gebruiken…
Mooi verwoord. Mijn ritueel is: Als ik creatief aan de slag ga dan doe ik dat alleen met thee uit mijn Daniel Bende. Iedere dag. als ik je weer tegenkom dan koop ik een reservebeker. Ik noem overigens al mijn bekers naar de eigenaar en elke beker heeft zijn eigen moment om te gebruiken.
Thnx Nathalie! Fijn dat ik help bij het creatief zijn ????
Dank je wel Daniel voor jouw rituelen en overdenkingen. Ik vind dit mooi. Niet op de automatische piloot, maar zo bewust mogelijk zijn. Toen, vroeger werkte ik als verpleegkundige, voor zieke mensen op een behandel afdeling. Als in de nachtdienst iemand wakker lag voelde ik hun voeten, vaak waren ze koud. Hun gezicht was zorgelijk ,ziek en vaak triest. Ze vroegen niets. Vlot legde ik een warme kruik tegen hun voeten. Soms met een deken over hun erbij. Vaak sliepen ze dan het volgende uur. Het zijn keuzes die iedereen kan maken.
Heb het goed, mét vriendelijke groet,
Eveline
Dank je wel Eveline voor het delen van zo’n persoonlijke herinnering. Het zijn de kleine dingen…die een groot verschil maken!
Groetjes,
Daniël
Dag Daniël,
Over tradities gesproken! Vorig jaar heb ik samen met het plaatselijke bakkerijmuseum de oude (Belgisch) Brabantse traditie van de “Patacon” voor (helaas) 1 keer nieuw leven ingeblazen naar aanleiding van het feit dat de gemeente Bergeijk, waar ik woon, 550 jaar geleden van karel de Stoute stadsrechten had gekregen. De patagon, patacon of Albertusdaalder is een munt die in de Lage Landen in 1612 werd geïntroduceerd onder het bewind van de aartshertogen Albrecht en Isabella (1598-1621) en werd voor het laatst geslagen in 1711 onder de Spaanse troonpretendent Karel III (1703-1711) in Antwerpen. De naam “patacon” werd ook verder gebruikt als versieringsmunten/ornamenten waarmee in de 16de-19de eeuw feestelijke broden versierd werden. Deze werden vervaardigd uit pijpaarde, een witte kleisoort en waren 2 tot 15 cm groot. Ze bevatten afbeeldingen van bloemen, fleur de lys, etc. Ook waren er grotere hoofden van bijvoorbeeld soldaten om de broden feestelijker te maken.
In de betere tijden gaf de landheer aan zijn pachters met Kerst of Nieuwjaar een soort van krentenbrood met een zilveren munt, de patacon, erin. Deze traditie is in ere gehouden, alhoewel de zilveren munt uiteindelijk vervangen werd door een keramisch plaatje.
Met de eindejaarsfeesten kreeg men, na het voorlezen van je nieuwjaarsbrief vol beste wensen, een “Vollaard”, een zoetekoek, engelenkoek, krolleman of kramiek cadeau. Allemaal lekkers en hier en daar nog versierd met een beschilderd pijpaarden schijfje (de Patacon”). Net als de feestbroden zijn ook de schijfjes bekend onder verschillende namen: patacon, schild, plak, maan, rondelle, prentje, disque, rond de cougnolle …
Jammer dat ik geen foto van de door mij ontworpen “Patacon” en “Vollaard” mee kan sturen, maar deze is nog wel te bekijken op mijn (slecht onderhouden!!!!) website: http://www.art2blue.nl
Hi Joseph,
Leuk om jouw verhaal te delen. Dat is een inderdaad een oude traditie die jij nieuw leven hebt ingeblazen. Ik kende deze niet, maar ik wordt altijd blij als ik weer een nieuwe keramiek traditie leer kennen. Thnx
Groetjes,
Daniel
Weer heel mooi om te lezen! Dank je wel, Daniel!
Thnx Marcel!