De collectie keramiek in het Rijksmuseum is wat onderbelicht. Iedereen kent “het Rijks” van de Nachtwacht en andere schilderijen. Maar ook de keramiekliefhebber komt er aan z’n trekken! Mannen met baarden, vrouwen in het blauw, het witte goud en nog veel meer…
Hoeveel meer? 7.250 meer om precies te zijn… Want zo omvangrijk is de keramiekcollectie in het Rijks. Reden genoeg om dit nieuwe jaar goed te beginnen met een frisse duik in de keramiek historie.
Waar duik je dan in en wat kan je ontdekken?
Keramiek in het Rijksmuseum Amsterdam
Het Rijksmuseum is het Nederlandse museum voor nationale kunst en geschiedenis. De collectie is chronologisch opgebouwd. Op de begane grond vind je de stukken van 1100 tot 1600, op de 2e verdieping van 1600 tot 1700 en op de 1e van 1800 tot 1900. Tenslotte zijn op de zolder (3e) verdieping de nieuwste weken tot ca. 1950.
Daarnaast zijn er nog speciale collecties, waaronder het Aziatisch paviljoen en tijdelijke exposities. Als je de totale collectie op chronologische volgorde wilt doorlopen, moet je flink wat trappen op en af. Gelukkig zijn er meerdere plekken waar je van een kop koffie kunt genieten, en je benen wat rust te gunnen.
Omdat de collectie niet op techniek of discipline is geordend, zal je alle historische perioden langs moeten gaan om alle keramiek te ontdekken in het museum. Keramiek kunst is immers van alle tijden.
Man en baard: Baardman keramiek
Wij waren speciaal voor de collectie Duits steengoed keramiek gekomen, met name de baardmankruiken uit de 16e en 17e eeuw. Deze deelverzameling is in het Rijks enigszins op de achtergrond geraakt. Wellicht omdat het niet van nationale origine is, maar werd gestookt in het gebied rond Keulen-Frechen, Raeren en het Westerwald.
Dit vroege steengoed uit Europa, werd echter wel verscheept en verhandeld via Nederland over de hele wereld. Daarnaast werd het ook populair in Nederland zelf, blijkens vele bodemvondsten in de eeuwen daarna.
Een uitstekende beschrijving van de collectie is door Ekhart Klinge in 1996 gemaakt (“Duits Steengoed – German Stoneware”, Rijksmuseum Amsterdam). Maar de collectie van dichtbij bekijken is altijd beter. En veel trappen hoef je hiervoor niet te lopen: de collectie is op de begane grond.
Vrouw in blauw: Delfts aardewerk 1620-1850
Als je als keramiekliefhebber toch al in het museum rondloopt, moet je natuurlijk even langs de collectie “Delffse Porceleyne” lopen. In het Rijks bevind zich de grootste verzameling van dit “nationale product”.
Delfts aardewerk, staat haast synoniem voor Delfts blauw. Er zijn dan ook heel veel blauwe vrouwen, kinderen en andere taferelen te vinden in kobalt. Maar het Nederlandse faience is niet alleen maar blauw. Er is ook een rijke hoeveelheid veelkleurig keramiek te vinden.
Jan Daniël van Dam heeft over deze collectie en de geschiedenis van het Delfts aardewerk een zeer interessant boek geschreven (“Delffse Porceleyne”, 2004 Rijksmuseum).
Het blinkende witte goud
Naast het Nederlandse “Porcelyne” is er ook echt “wit goud” te vinden, zoals de unieke stukken uit Meissen. Deze grote diersculpturen uit echt porselein, zijn technisch uitzonderlijk. De grote collectie staat in Dresden, maar deze klein selectie is zeker de moeit waard.
Maar dat is niet het enige porselein in de keramiek collectie. De Nederlandse adel schuwde, net als hun Europese soortgenoten, de porseleinen bling bling niet. Dit überkitch theeservice van porselein en echt goud vermoedelijk gemaakt voor Tsarina Elisabeth is hiervan getuige.
Keramiek in het Rijksmuseum is divers en voor alle smaken wat wils. De volgende keer gaan we langs de Aziatische collectie, want je moet iets te wensen overhouden in het nieuwe jaar 🙂
About Post Author
