Een keramiekoven regelaar is net zo essentieel als een roer voor een schip. Zonder dit cruciale onderdeel kan je wellicht vooruitkomen, maar of je de gewenste bestemming bereikt, blijft de vraag. Zo is het ook met een regelaar of ovenbesturing: een keramiekoven kan simpelweg niet zonder regelaar, zeker niet de huidige generatie ovens.
Moderne keramiekovens hebben geen aan- of uitknop, alleen maar een een aansluiting (connector). Het selecteren van een nieuwe keramiekoven is al een uitdaging op zichzelf, laat staan het vinden van de juiste regelaar. Dit geldt vooral als je afwijkt van de standaardbesturing die bij de oven wordt geleverd.
Persoonlijk heb ik altijd een regelaar gekozen die beter aansloot bij mijn specifieke wensen dan de standaardoptie. Ruim twintig jaar geleden koos ik voor de Bentrup TC 507, waar ik nog steeds erg tevreden over ben. Echter, de nieuwe generatie regelaars biedt aanzienlijke voordelen, zoals SmoothPOWER voor zonne-energie en Superwise voor actuele stookgegevens online.
Is het tijd voor een upgrade?
Fabrikanten van keramiekoven regelaars
Nederlandse en Belgische keramisten hebben een uitgebreide keuze aan keramiekovens. Ovenbouwers zoals Keramikos, Ve-Ka, Kittec, Westeneng, Mojo, Blaauw, Rohde, Nabertherm, Lac, Skutt en anderen bieden een rijk scala aan.
Er zijn minder fabrikanten die besturingssystemen ontwikkelen. Alle ovenbouwers leveren bijna al hun ovens met een standaard besturingssysteem van één van de volgende producenten:
Sommige keramiekovens hebben op de besturing de naam van de ovenfabrikant staan, zoals Pyrothek (Bentrup), Nabertherm (Hermes), Skutt (Bartlett) en Rohde (Stafford). Deze besturingssystemen worden echter geproduceerd door de genoemde gespecialiseerde ontwikkelaars. Andere ovenbouwers, zoals Keramikos, Ve-Ka, Westeneng, Toma, Colpaert en Mojo, leveren hun ovens met een Bentrup of Hermes besturing, zonder wijziging van de naam.
Het is cruciaal om goed geïnformeerd te zijn wanneer je investeert in een keramiekoven. Het is net zo belangrijk om de juiste keuze te maken voor de regelaar die de oven zal besturen. De standaard meegeleverde regelaar functioneert goed, maar het is mogelijk dat deze niet volledig aansluit bij je huidige of toekomstige behoeften.
Keramiekoven regelaar: de essentiële functies
Laten we een stap terug doen en de essentiële functies van een ovenbesturing voor keramiek bekijken. Een hoogwaardige keramiekoven regelaar biedt nauwkeurige temperatuurcontrole, cruciaal voor het succesvol stoken van keramiek. Belangrijke punten voor keramisten om op te letten zijn:
- Temperatuurnauwkeurigheid: De regelaar moet de temperatuur binnen de oven consistent houden met minimale fluctuaties.
- Programmeerbaarheid: Het vermogen om diverse stookprogramma’s in te stellen, het aantal stappen per programma en het aantal programma’s dat opgeslagen kan worden.
- Gebruiksgemak: Een intuïtieve interface vereenvoudigt het instellen van de oven, wat tijd bespaart en de kans op fouten tijdens het proces vermindert.
- Duurzaamheid: Vanwege de hoge temperaturen en frequent gebruik moet een regelaar bestand zijn tegen de zware omstandigheden in de stookruimte.
- Veiligheid: Functies zoals automatische uitschakeling en alarmen voor oververhitting zijn essentieel voor de veiligheid van de gebruiker en de levensduur van de oven.
In essentie bestuurt de regelaar de ovenspiralen. Door deze periodiek aan en uit te schakelen, wordt de warmtetoevoer in de oven gereguleerd. Dit aan en uitzetten gebeurd via één of meerdere relais (aan en uit schakelaars). Wanneer er stroom op de spiralen staat, geven deze warmte af; wordt de stroom uitgeschakeld, dan koelen ze weer af.
Omdat de regelaar is verbonden met één of meerdere thermokoppels, kan deze berekenen of er meer of juist minder warmte (stroomtoevoer) noodzakelijk is om de vooraf geprogrammeerde stookcurve te volgen.
Keuzes ovenregelaars op een rij:
Alle verkrijgbare regelaars binnen de EU moeten aan de minimale vereisten voldoen van veiligheid en duurzaamheid. Dit in overeenstemming met de EU richtlijnen. Ze vervullen alle essentiële functies, waaronder de cruciale taak van temperatuurbeheersing in de oven.
De ervaring van gebruiksgemak varieert per persoon. Ik vind de programmeringswijze van Bentrup-besturingen logisch na het bestuderen van de handleiding. Anderen geven misschien de voorkeur aan de Hermes of Bartlett besturingen.
Naast gebruiksgemak zijn er andere belangrijke overwegingen. Hieronder een overzicht van alle vragen die ik noodzakelijk vind om te weten over de keramiekoven regelaar.
Heeft de keramiekoven regelaar:
De mogelijkheid tot vertraagde start
Hoewel ik dit zelf nooit gebruik, is het een handige functie als je wilt dat de oven start op een tijdstip wanneer er geen mensen meer aanwezig zijn. Voor een leraar die de oven op school wil starten voordat hij of zij naar huis gaat bijvoorbeeld.
Hoeveel stookstappen/segmenten maximaal per programma
Minimaal drie stappen zijn noodzakelijk voor de meeste stooktypes. Dit omvat de aanvang tot ongeveer 150 °C (rustig), het middensegment tot ongeveer 1000 °C (zo snel mogelijk), en de laatste stap tot de top-temperatuur (afhankelijk van het gewenste glazuurresultaat). Maar meer stappen, biedt natuurlijk meer vrijheid om andere stookcurves te programmeren.
Kan een pendeltijd (Soak) worden ingesteld
Een periode waarin de oven op een constante temperatuur blijft. Dit is meestal mogelijk na elke stap, maar wordt vooral gebruikt op de top-temperatuur. Het is niet noodzakelijk, maar kan helpen bij het egaliseren van de temperatuur in de oven.
Is een vertraagde afkoeling mogelijk
Voor sommige glazuren, vooral kristalglazuren, is een programmeerbare afkoelsnelheid essentieel omdat ze baat hebben bij een langzame afkoeling.
Hoeveel programma’s kunnen worden opgeslagen
Ik experimenteer veel met glazuren op verschillende temperaturen en heb daarom veel stookprogramma’s geprogrammeerd en opgeslagen. Dit is bij andere regelaars beperkt mogelijk. Dit is geen probleem als je altijd op dezelfde temperaturen stookt.
Zijn er vaste programma’s vooraf geprogrammeerd
Sommige regelaars bieden vaste programma’s voor biscuit- en glazuurstook. Deze zijn meestal prima, maar ik vind ze overbodig. Als je geen idee hebt welk stookprogramma te gebruiken, kun je het advies overnemen uit de handleiding of van internet, zoals glazy.org. Zonder vaste programma’s blijft er meer ruimte voor het opslaan van eigen programma’s.
Worden foutmeldingen weergegeven en opgeslagen
Alle regelaars hebben deze functie, maar sommige zijn uitgebreider dan andere. Bijvoorbeeld dat de foutmeldingen worden opgeslagen, ook als de regelaar na de stook wordt uitgezet. Zodra het mis gaat, zal je deze functie erg belangrijk gaan vinden 🙂
Zijn er meerdere zones in te regelen
De meeste ovens hebben slechts één thermokoppel om de temperatuur te meten, maar sommigen hebben er twee of drie. Geavanceerde regelaars kunnen de verwarmingselementen onafhankelijk van elkaar besturen, waardoor de temperatuur door de hele oven geëgaliseerd wordt.
Is het type thermokoppel instelbaar
Drie typen thermokoppels zijn gangbaar in ovens: de K, S en R. Zorg ervoor dat bij het vervangen van een regelaar de juiste is geselecteerd, anders is de gemeten temperatuur niet correct. Als dit niet instelbaar is, moet mogelijk de thermokoppel in de oven vervangen worden.
Is het type relais instelbaar
De meeste ovens werken met magneetschakelaars. Deze kunnen niet snel schakelen (niet sneller dan ca. 1 x per 30 seconde) en slijten bovendien als ze te snel worden geschakeld. Een Solid State Relais (SSR) schakelt niet mechanisch. Daardoor schakelt dit type sneller, waardoor de regelaar de temperatuur nauwkeuriger kan besturen. Maar alleen als dit kan worden ingesteld in de regelaar.
Connectoren: waar is hier de (nood)uitgang
Tot slot is het belangrijk om de uitgang of connector van de diverse regelaars te bespreken. Wanneer je een nieuwe oven aanschaft, zal de leverancier ervoor zorgen dat de regelaar het juiste type connector heeft passend op de aansluiting van de oven. Echter, bij het vervangen van een regelaar moet je ook letten op het type connector.
In Europa zijn de volgende drie connectoren standaard:
- HAN 7 D (vierkant)
- HAN 15 D (plat)
- CPC14 (rond)
Bovendien moet de pinconfiguratie overeenkomen met de specificaties van de ovenfabrikant. Deze configuratie is meestal te vinden in de handleiding van de regelaar. Over het algemeen kunnen de verschillende regelaars zonder problemen op de verschillende merken ovens worden aangesloten, mits de connector overeenkomt (vooral als de oude regelaar van hetzelfde merk is). Controleer dit echter altijd bij de fabrikant van de oven! Als de pinconfiguratie niet overeenkomt, zal de regelaar niet werken.
Regelaars met extra features
Er is dus een breed scala aan opties om te overwegen en te vergelijken. Overweeg welke componenten essentieel zijn voor jouw stookproces en budget.
Voorbeeld:
De Bentrup TC44 is een economische keuze, maar heeft beperkte functies voor het instellen van stookcurves, zoals het gebrek aan een instelbare afkoelsnelheid. Als je behoefte hebt aan meer programmeerstappen, inclusief een specifieke afkoelsnelheid, dan zou de TC88 een betere investering kunnen zijn.
We hebben nu dus alle informatie… Of toch niet? Er zijn namelijk extra functies zoals een stooklogboek, live verbinding (via Wi-Fi of Bluetooth) en Solar Ready-opties.
Het werk van een keramist is gelukkig of helaas nooit klaar. Dit onderwerp bewaren we voor het volgende blog. 🙂
About Post Author
Weer een hoop nuttige informatie. Bedankt Daniël
Thnx Leah!
Duidelijk artikel maar knap ingewikkeld als beginneling. Ik heb een Smit over, een echt oudje met een dikke draaischakelaar stand 1 en 2. Geen thermometer of regelaar. 360 v.
Nu wil ik die gaan gebruiken maar wat heb ik nodig. Een temperatuur meter en sonde die in de oven steekt vind ik nog wel maar daarna moet de oven aangestuurd worden. graag advies als dat kan. Oja, ik heb geen hooggespannen plannen met moeilijke keramiek of glazuur….
Hi Hans,
Smit ovens is een oude firma die vooral industriële ovens bouwt. Ik wist niet dat er zij ook kleinere keramiek-ovens bouwde.
Als je een pyrometer hebt en door een gaatje in de oven waar het thermokoppel in gestoken kan worden kan je in ieder geval de temperatuur aflezen.
De besturing is handmatig:
Schakelknop op 1 (ik neem aan dat dat de lage stand is) en de temperatuur zal stijgen met een bepaalde snelheid. Als als de oven al enige tijd aan is en de temperatuurstijging (te) langzaam wordt schakel je door naar 2. Totdat de eindtemperatuur wordt bereikt en dat zet je de oven uit.
Voor een automatische besturing zal je relais (magneet schakelaars) nodig hebben die oven via de besturing aan en uit kunnen zetten. Die zullen dan ingebouwd moeten worden en de pyrometer moet ook worden aangesloten op dezelfde regelaar. Kortom de bedrading moet worden omgebouwd. Dat zou ik laten doen door een ovenbouwer, maar als je naast keramiek nog een ander leerzaam project zoekt 🙂
Suc6
Groetjes,
Daniel
Super bedankt Daniel! Het experiment kan beginnen maar waarom zou het niet lukken. Ik ga eerst eens een pyrometer aanschaffen.
wordt vervolgd thnx Hans
Dag Daniel,
Ik heb een gasoven zonder brander noch een controller,wat staat me te doen,welke brander en controller neem ik het best?
De oven is 0,60×0,60×0,60.
Alvast bedankt
Mvg Marc
Beste Marc,
Het eerste wat je nodig hebt is een geschikte brander met voldoende capaciteit voor jouw oven en het type gas dat je wilt gaan gebruiken, meestal propaan uit flessen of aardgas.
Deze brander kan je handmatig besturen of via een geschikt besturingssysteem voor de betreffende brander.
Je kan contact opnemen met de fabrikant van de oven voor een geschikt systeem. In Nederland het je bijvoorbeeld blaauw ovens ( https://www.blaauwproducts.com/nl/) en Mojo keramiek ( https://www.mojokeramiek.nl/ )
Succes
Groetjes
Daniël
Hallo,
Hartelijk dank voor het interessante artikel.
Wel heb ik daardoor een boel vragen, die ik mij voorheen niet stelde !
Zou U mij kunnen helpen ?
Ik heb een Rohde TE 95 S. Ik was van plan om een TS-621 controller aan te schaffen daar die meer mogelijkheden biedt dan mijn huidige controller. Maar nu aarzel ik …
– Welke controllers hebben Smooth-Power ingebouwd ? De TC 707, de TC 95 ?
– Kunnen deze twee controllers de SmoothPower functie gebruiken op een Rohde TE 95 S – of moet deze aangepast worden ? Indien ja, moet dit door een ervaren technicus gebeuren ? (ik woon nu in Portugal, weinig kans op een Bentrup-technicus hier 🙂 ).
Dank bij voorbaat.
Hi Cedric,
Zowel de TC 705 en 707, de TC-S2 en M2 zijn uitgerust met 3 schakeluitgangen en (na de laatste firmware update) worden uitgerust met Smoothpower. Maar let op: de oven zelf moet dan iets anders worden geschakeld!
Zover ik weet heeft de TC 95 geen 3 schakeluitgangen en kan daarom niet (softwarematig) worden geupdate om ‘m geschikt te maken voor de smoothpower modus.
De Bentrup controllers kan je aansluiten op de Rohde ovens, maar dan moet deze worden geleverd met een platte “Han 15 D” stekker in plaats van een ronde CPC14 stekker (geen verschil in prijs).
Meer informatie kan je aanvragen aan Reinhard via info@bentrup.de. Je kan refereren aan dit blog, dan weet hij waar het over gaat :-).
Succes met je keuze!
Groetjes,
Daniel
dag daniel,
ik zou een kittec 280 gasoven willen kopen, ze hebben er standaard de TC-66 bij, maar zover ik het kan lezen, is dat beperkt in 2 segmenten, een complexere stookcurve kan ik hier dan niet mee doen? Heb je een andere optie?
groetjes
madeleine
Beste Madeleine,
Dat is een iets gecompliceerdere vraag dan het lijkt.
Een gasoven kan niet rechtsreeks worden aangesloten op een besturing zoals een elektrische oven. Er is daarvoor een gasbesturing (“halbautomat Gassteuerung” op z’n Duits) noodzakelijk die (mechanisch) de gastoevoer regelt en op zijn beurt weer bestuurd wordt met bijvoorbeeld een (Bentrup) TC 66. Hier een voorbeeld: https://shop.keramik.at/en/c/ola1-1024/a/ola1-2334.html.
Ik heb een soortgelijke besturingssysteem aangesloten op een bentrup TC707 (en voorheen op een TC507) en ik zou deze ook op een TC66 of TC88 kunnen aansluiten. Ik kan echter niet op de website van Kittec zien welk type gasbesturing zij gebruiken, dus ik denk dat je het voor de zekerheid aan hen moet vragen via https://kittec.eu/en/ueber-uns/.
Let op: een gasoven besturen met TC66 of TC88 is iets gecompliceerder dan bij een elektrische oven. Naast het instellen van het programma op de TC66/88 moet je ook het geasbesturingsgedeelte instellen op een minimum en maximum niveau gadsruk en dat (afhankelijk van stook temperatuur) tijdens de stook steeds iets hoger afstellen. Vandaar de term “halfautomaat”.
Let op 2: De gasbesturing (en de branders van de oven) moeten worden afgesteld op het gas dat je gaat gebruiken: meestal aardgas of propaanflessen: dus sluit geen propaanflesgas aan op en systeem bedoeld voor aardgas (en vice versa)
Voor meer informatie, kunt u een online-advies aanvragen via mijn webshop: https://dfb-keramiek.nl/product-categorie/advies_coaching/ Ik kan dan beter ingaan op deze specifieke vraag.
Wellicht tot dan en veel succes
Groetjes,
Daniel