Klei ossenhoofd

Dialoog met klei

“The Workshop Guide to Ceramics” uit 2012 van Duncan Hooson en Anthony Quin is een zeer uitgebreid boek over het brede spectrum van methoden en technieken die gebruikt kunnen worden bij het vormen van keramiek. Er zijn in het verleden wel meer boeken geschreven vanuit deze invalshoek. Wat mij echter opviel in dit boek was het hoofdstuk over 3D printen keramiek (Computer –aided design, modeling, and manufacturing). Voor het eerst zag ik in (traditionele) boekvorm deze techniek van het maken van keramiek “officieel” benoemd. Luid dit het einde aan van het “analoge pottenbakken” en het begin van de ”digitale keramiek”?

De PC en keramiek

“Computer aided” keramiek is uiteraard niets nieuws. Sinds de uitvinding van de abacus (telraam) hebben pottenbakkers gebruik gemaakt van technologische vooruitgang, Dat zal ook gaan gelden voor 3d printen van keramiek.

Zo las ik in een artikel van “keramiek” uit de jaren ’70, dat met de komst van de zakrekenmachine het berekenen van de samenstelling van een glazuur nu eindelijk in het bereik van iedere keramist zou liggen. De Segerformule berekenen van een glazuur doe ik op de PC (met specifieke software of een spreadsheet, met alleen een rekenmachine is mij te ingewikkeld), decals (keramische transfers) kunnen worden geprint op normale laserprinters (met speciale toners en papier), etc. etc.. De PC is in de 21e eeuw niet meer weg te denken uit het moderne keramische proces.

3D printen keramiek (3DP)

Nieuw is dat ideeën digitaal vastgelegd op de PC rechtstreeks kunnen worden uitgeprint tot keramiek. Een aantal jaar geleden las ik hierover al artikelen in Ceramics Monthly en andere tijdschriften. Inmiddels kan iedereen een 3D ontwerp laten printen en stoken (en eventueel af laten werken met een glazuur), zie bijvoorbeeld www.shapeways.com. Ook zijn er keramisten die zich geheel richten op deze manier van werken, zoals bijvoorbeeld Michael Eden.

Deze nieuwe methode geeft natuurlijk een ongekende vrijheid bij het omzetten van een gedachtevorm naar tastbaar keramiek. Niet langer is de keramist beperkt door zijn of haar technische kunnen, alleen de restricties in het denken bepalen nog de fysieke grenzen.

Het einde van de “analoge keramiek”?

Ik denk echter niet dat deze ontwikkeling het einde betekent van de traditionele manier van keramiek vormen. Net zo min de fotografie de schilderkunst heeft vervangen aan het eind van de 19e eeuw. Wel zal “digitale keramiek” invloed hebben op z’n analoge voorganger…

Analoge keramiek

Perfectie kan worden geprint, maar de dialoog tussen de keramist en z’n klei kan niet worden vervangen. Zoals Mary Caroline Richards al schreef in haar boek “Centering in Pottery, Poetry, and the Person” in het begin van de jaren ‘60 van de vorige eeuw:

“It is this speech between the hand and the clay that makes me think of dialogue. And it is a language far more interesting than the spoken vocabulary which tries to describe it, for it is spoken not by the tongue and lips but by the whole body, by the whole person, speaking and listening. ”

vertaling: “Het is de spraak tussen hand en klei die doet me denken aan een dialoog. Het is een taal die veel interessanter is dan het gesproken woord die probeert te beschrijven, want het wordt gesproken niet door de tong en lippen, maar door het hele lichaam, door de hele persoon, sprekend en luisterend”

De essentie van handgevormde keramiek

Zoals de fotografie het schilderen heeft terugbracht naar de hoofdzaak, niet het (realistisch) vastleggen van de wereld, maar van het innerlijke van de schilder, zo zal ook “digitale keramiek” de handgevormde keramiek terugbrengen naar haar essentie. Niet het streven naar de perfecte vorm is het doel, maar het vastleggen van de dialoog tussen de keramist en de klei. Het eindresultaat is slechts een deel van het werk, de weg er naar toe is minstens zo belangrijk.

Tot slot nog een klein verhaaltje uit het oude China (vrij vertaald uit het reeds genoemde boek van M.C. Richards).

Een nobele rijdt door een stad en hij slaat een pottenbakker aan het werk gade. Hij bewondert de potten die de man maakt: hun gratie en de ruwe kracht. Hij stijgt van zijn paard af en spreekt met de pottenbakker. “Hoe bent u in staat om deze potten met zo’n overtuigende schoonheid te vormen?” “Oh,” antwoordt de pottenbakker, “U bent louter op zoek naar de uiterlijke schoonheid. Wat ik vorm ligt binnenin. Ik ben alleen geïnteresseerd in wat er overblijft nadat de pot is gebroken.”

About Post Author

Geef een reactie

Je e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Deze site gebruikt Akismet om spam te verminderen. Bekijk hoe je reactie gegevens worden verwerkt.