Voor mij is Ai Weiwei de Duchamp van de 21ste eeuw: een moderne provocerende maker van readymade keramiekkunst. Maar Ai is veel meer dan dat. Hij is een kunstenaar, mensenrechtenactivist, provocateur, schrijver, architect, filmmaker en dissident.

Tot en met 3 maart 2024 is er een grootschalige tentoonstelling van één van de meest toonaangevende kunstenaars van het moment te zien in de Kunsthal Rotterdam.

Aan het begin van het nieuwe jaar hadden we de kans om deze tentoonstelling te bezoeken, en dat was zeker de moeite waard. Niet alleen om de objecten live te kunnen zien, maar vooral om geconfronteerd te worden met de (on)menselijkheid in China, Europa en andere delen van de wereld. Dit zijn vraagstukken waar Ai zijn hele carrière naar op zoek is. 

Het is dan ook niet voor niets dat de tentoonstelling de naam “In Search of Humanity” draagt. Een zoektocht die altijd actueel is, vooral nu in de Nederlandse politiek de onmenselijke maat de norm lijkt te zijn geworden.

Ai Weiwei: Duchamp van de 21ste eeuw

Ai Weiwei begon zijn carrière als schilder, maar tijdens zijn verblijf in New York raakte hij gefascineerd door “readymades”, zoals die begin 20ste eeuw werden geïntroduceerd door de dadaïstische kunstenaar Marcel Duchamp (28 juli 1887 – 2 oktober 1968).

Net als Duchamp’s “Fountain” heeft Ai bestaande keramische objecten getransformeerd tot zijn eigen readymade keramiekkunst. In tegenstelling tot Duchamp gebruikte hij hiervoor geen hedendaagse keramiek, maar potten die duizenden jaren oud zijn.….

Han Jar Overpainted with Coca-Cola Logo

Ai Weiwei’s werk “Han Jar Overpainted with Coca-Cola Logo” (een serie werken vanaf 1994) is een provocerend stuk dat de interactie tussen China en het Westen onderzoekt.

Door een oosterse Han-dynastie pot te merken met het westerse Coca-Cola logo – het ultieme symbool van wereldwijde consumentisme – dwingt hij de beschouwer van het werk om de relatie tussen China en het Westen door zijn ogen te zien.

“Voor mij is het Coca-Cola-logo een duidelijke aankondiging van eigendom en van culturele of politieke identiteit, maar het is ook een duidelijk teken om te stoppen met nadenken. Het zit vol onwetendheid, maar het is ook een herdefinitie.”

Ai Weiwei

Dropping a Han Dynasty Urn

“Dropping a Han Dynasty Urn” uit 1995 is een serie van drie zwart-witfoto’s. In de eerste foto houdt Ai een urn van de Han-dynastie vast. In de tweede laat hij deze vallen om tenslotte in de derde foto over de resten ervan te staan.

Deze urn was ongeveer 2000 jaar oud. Dit kunstwerk is niet alleen provocerend maar zeker ook controversieel, omdat het de vernietiging van een kostbaar artefact afbeeldt.

Maar het keramische werk van Ai is niet altijd destructief…

Keramiek kunst: zonnebloemzaden

Ai Weiwei’s “Sunflower Seeds” is opmerkelijke keramiekkunst dat in 2010 werd gecreëerd. Het bestaat uit meer dan duizend kilo handgeschilderde porseleinen zonnebloempitten. Elk van de honderd miljoen pitten werd nauwgezet met de hand gemaakt en beschilderd door 1.600 inwoners van Jingdezhen, een Chinees dorp gespecialiseerd in porseleinschilderen.

Dit kunstwerk daagt het ‘Made in China’ mantra uit waar China om bekend staat. De pitten zijn een symbool van het enorme volk, maar verwijzen ook naar machthebber Mao Zedong, die zichzelf als de zon zag en zijn onderdanen als zonnebloemen die in bewondering opkeken naar deze grote roerganger.

Met zijn installatie ondermijnt Ai die beeldtaal. In plaats daarvan benadrukt hij het potentieel van elk individu om te groeien.

Een potje breken

Ai Weiwei heeft echter nog veel meer projecten gerealiseerd met of zonder “objet trouvé”. Zoals de onthullende werken over de aardbeving in Sichuan China (2008). Maar ook andere maatschappelijke thema’s op andere plekken in de wereld zoals “Panda to panda”, “S.A.C.R.E.D.” en de “The Death of Marat”.

Deze (en andere) kunstwerken tonen zijn zoektocht naar menselijkheid en een betere wereld. De intimidatiemethoden van de Chinese regering, de roep om vrijheid, oorlogen en de wereldwijde vluchtelingencrisis; de kunstenaar vindt dat we allen verantwoordelijk zijn om actie te ondernemen bij bedreigingen van de vrijheid van meningsuiting en mensenrechten.

Als teken van verzet steekt hij zijn middelvinger op naar monumenten over de hele wereld die macht symboliseren.

Bij mij kan Ai Weiwei wel een potje breken!

Ai Weiwei in Kunsthal Rotterdam

Tot en met 3 maart 2024 presenteert Kunsthal Rotterdam met trots de grootschalige tentoonstelling van Ai Weiwei “In Search of Humanity”

Dit is niet de eerste keer dat de keramiekkunst van Ai Weiwei in Nederland is te zien, maar wel zijn meest volledige overzichtstentoonstelling tot nu toe.

Het biedt een indrukwekkend overzicht van de ruim vier decennia durende carrière van Ai Weiwei, met schilderijen, culturele readymades, LEGO-werken, sculpturen, installaties, fotografie en videokunst.

Meer lezen:

About Post Author

Daniel Bende

Ontwerpt en creëert onder de handelsnaam DFB-keramiek handgedraaid figuratief steengoed keramiek.

See author's posts