Waarom begin je met handgemaakte keramiek? Wat is handgemaakte keramiek? Wanneer is iets handgemaakt? Is het kunst, is het design, is het ambacht?
Allemaal vragen die ik had toen ik zelf keramiek begon te maken. Maar het zijn ook de vragen van de keramiek collectioneur. En wie vragen heeft gaat op zoek naar antwoorden!
Het is nu zo’n 30 jaar geleden dat ik de eerste keramiek uit mijn oven haalde (m’n handen brandend, want ik kon niet wachten tot het helemaal was afgekoeld). Heb ik inmiddels alle antwoorden?
Oké spoiler alert, die heb ik niet… maar ik heb er inmiddels wel zo mijn gedachten over.
Hoe begin je eraan?
Hoe begin je aan het maken of verzamelen (of beide) van handgemaakte keramiek? In mijn geval was het een drang om te maken en te werken met klei. Beide vind ik fascinerend, maar ik denk dat ik vooral gegrepen ben door het materiaal. Niet alleen om in je handen te vormen, maar ook het technische aspect van drogen, stoken en afwerktechnieken.
Klei is niet alleen een uniek materiaal, er zitten vele technische kanten aan. Meer dan bij andere kunstenaarsmaterialen, heeft er een enorme technologische ontwikkeling plaatsgevonden sinds mensen het voor het eerst stookten tot keramiek zo’n 30.000 jaar geleden. En deze technologische ontwikkeling gaat nog altijd door, ook in de 21ste eeuw.
Daarnaast heeft keramiek een enorme culturele component. Het is zo nauw verbonden met het ontstaan van de mensheid, dat veel culturen uit het neoliticum (de nieuwe steentijd) vernoemd zijn naar de keramiek die zij maakten. En terecht: want het maken van keramiek is één van de hoogtepunten van de menselijke beschaving…
Wanneer is keramiek “handmade”?
Dit lijkt makkelijker te beantwoorden dan het is. Zodra je zelf je duim in een bolletje klei stopt om een duimenpotje te maken is het toch handgemaakt? Ja, maar… wat als iemand je helpt het bolletje klei te maken? Of als je een automatische “knijper” gebruikt om de klei te vormen (of een draaischijf). Is het dan nog steeds handgemaakt?
Dit lijken niet zulke relevante vragen, het is meer een gevoelskwestie. Maar het zijn wel de vragen die bijvoorbeeld door de Etsy community dagelijks worden bediscussieerd. De makers op Etsy, de site waar “handmade” (en vintage) goederen worden verkocht door duizenden over de hele wereld, zijn het daar vaak niet met elkaar eens.
Toegegeven, hierbij spelen ook zakelijke belangen. Maar het geeft wel aan dat het niet zo eenvoudig ligt. Ik vorm mijn klei (meestal) op de draaischijf en ontwikkel mijn eigen slibs en glazuren. Is dat meer handgemaakt dan keramisten die glazuren kant en klaar kopen? En hoe zit het dan met de klei? Die koop ik (meestal) kant en klaar. Moet je dat zelf uit de grond scheppen om het echt “handgemaakte” keramiek te noemen?
Handmade keramiek: kunst, design of ambacht?
Een ambacht is de productie van goederen en diensten, die in tegenstelling tot de industrie (grotendeels) met de hand wordt verricht. Daarnaast is er een bepaalde mate van vakkennis noodzakelijk. Dat keramiek een ambacht is, leer je snel genoeg als je ermee met je handen gaat werken. Het ziet er gemakkelijk uit, maar het is toch een stuk lastiger te realisten.
Of het handgemaakte keramiek design is of kan zijn is moeilijker te beantwoorden. Bij design ligt niet de focus op handgemaakt, maar op het ontwerp. Dat kan in serie worden gemaakt, maar ook handgemaakte unica kunnen design zijn of elementen daarvan bezitten.
En of het kunst is , is in “the eye of the beholder”…
Handgemaakte keramiek: Hoe kom je er vanaf?
Handgemaakte keramiek is altijd een ambacht, meestal met design elementen en soms kunst. Maakt dat uit? Nee, wat mij betreft niet: handgemaakte keramiek is gebakken klei, met het bloed zweet en tranen van de maker erin gebakken.
Of je nu in de wereld van de handgevormde keramiek duikt, of voorzichtig je tenen nat maakt, je merkt direct hoe verslavend het is. Het is daarom niet de vraag waarom je eraan begint, maar hoe je er vanaf kan komen!
Ik denk echter dat het onmogelijk is om van het keramiekvirus af te komen, daar is geen vaccin tegen opgewassen 🙂
-
BOL steengoed beker€35,00 -
Handkom€40,00
-
Geen theepot 03€60,00
About Post Author
Beste Daniël, nee, geen vaccin tegen het keramiek maken virus!
Dat het neolithicum is vernoemd naar de eerste mensen die keramiek maakte, wist ik niet. Dank hiervoor. De band potten kwamen wel onlangs op de t.v in ” Het verhaal van Nederland”.( Woensdag en zaterdag op ned.1. en Ned 2 herhaling.
Hoe bevalt jouw nieuwe oven? Verrassend?
Kopieën , gietmallen ,van handgemaakte keramiek, gemaakt in landen met slechte zorg voor en te laag betaalde werkers, is voor mij ook geen echt keramiek. Al is dat soms lastig goed te achterhalen. Op keramiek markten spreek je de keramisten zelf. Dat heeft mijn voorkeur. Fijne dag!!
Hi Eveline,
Dank je wel voor de tip, ik ga zeker even kijken. De “bandkeramiekers” is zo’n cultuur uit de steentijd die vernoemd is naar het soort potten dat ze maakte (net zoals de trechterbeker-cultuur, de kamkeramiek-cultuur, en archeologen kennen er vast nog veel meer dan ik).
Thnx de oven bevalt prima, daar zal nog veel werk uit gaan komen :-). En inderdaad goeie keramiek herken je vooral door met de maker te praten, dat is altijd goed (en gezellig).
Groetjes,
Daniel