Sinds enige tijd ontdekte ik kristallen in een aantal glazuren die ik bewaarde in mijn (afgesloten) glazuur emmers. Dit zijn zelf samengestelde glazuren van kaolin, kwarts, fritte, wollastoniet, etc.  Aangemaakt met water en peptapon.

In sommige glazuren zaten kleine kristalletjes (voelde een beetje zanderig aan), maar in sommige glazuren ontstonden grote hoeveelheden kristallen.  In een aantal gevallen zo groot als stuivers (zie foto). Deze kristallen maakten het glazuren onmogelijk (o.a. glazuurspuit raakte verstopt) en ik ben dus op zoek gegaan naar een oplossing.

De oorzaak

De glazuren waar dit bij gebeurde had ik al ik al vrij lang gebruikt (meer dan 10 jaar) en is begonnen toen ik van Amsterdam naar Purmerend ben verhuisd. De grondstoffen zijn nog altijd van dezelfde leverancier (Ve-Ka, vroeger rechtstreeks, nu via Arts&Craft in de Goorn) dus daar kon het waarschijnlijk niet aan liggen. Hoewel het natuurlijk mogelijk is dat de samenstelling van de grondstof in de loop der jaren wat gewijzigd is (of dat Ve-Ka de grondstoffen van een andere leverancier kreeg).

Ik nam dus aan dat het door het Purmerendse leidingwater kwam.  Daarnaast was waarschijnlijk het boor in de fritte verantwoordelijk voor de kristalvorming. Ondanks dat ik boor in het  glazuurrecept in de vorm van fritte toevoeg, bleek uit de literatuur dat een gedeelte hiervan toch in het water oplost.

Oplossingen die ik probeerde

1. Ander water

2. Andere boorfritte

Directe aanpak van de reeds gevormde kristallen

 1. Kristallen eruit zeven

Het eerste wat ik deed was de kristallen eruit zeven (80 mesh).  Dat werkte prima, maar de samenstelling van het glazuur veranderde, waardoor het karakter wijzigde.  De kristalen bevatten naar alle waarschijnlijkheid het smeltmiddel boor, het eruit  zeven werkte smeltpunt verhogend (en had invloed op de kleur).

2. Kristallen fijnmalen

Door de kristallen weer te malen wijzigde ik het glazuur niet, maar dat bleek makkelijker gezegd dan gedaan.  Met behulp van een vijzel was het wel mogelijk, maar ik was er te lang mee bezig. Ik heb inmiddels een kogelmolen, dus dan zou het wat makkelijker gaan, maar het voornaamste probleem is dat de kristallen na verloop van tijd (enige weken, tot een paar maanden) weer terug kwamen. Zo blijf je aan de gang.

 3. Glazuur verwarmen (tot aan kookpunt)

De permanente oplossing

1. (huishoud)azijn

2. Magnesiumsulfaat

In de literatuur vond ik het gebruik van epsom salt (bitterzout) als kleine toevoeging aan glazuren. De scheikundige benaming hiervan is magnesiumsulfaat. Ik voegde zo’n 0,3% toe aan de betreffende  glazuren. Dit leek te werken, maar de kristallen kwamen er uiteindelijk toch (wellicht iets later dan anders) weer in.

3. Calciumchloride de oplossing

 

De les die ik leerde

Probeer glazuur problemen zo gestructureerd mogelijk op te lossen en geef nooit op (nou ja, niet te snel)…..

Nota Bene

Recent wees iemand mij erop dat calciumchloride met bone-ash (beendermeel of calciumfosfaat) reageert. Het gevolg is een harde laag  op de bodem van de glazuuremmer (M. Bailey, glazes Cone 6, p.90).

Ik heb glazuren met calciumfosfaat (geen beendermeel, maar de anorganische variant tricalcium fosfaat), maar omdat ik met deze glazuren geen problemen heb met kristalvorming heb ik er nooit calciumchloride aan toegevoegd (if it aint broke, don’t fix it), Mocht je echter wel problemen hebben met kristalvorming in dit soort glazuren, probeer het dan op te lossen met azijn of magnesiumsulfaat.

Ik ga nog ‘ns een testje doen met tricalciumfosfaat en calciumchloride en bekijken of en hoe zo’n harde laag onstaat, problemen voorkomen is beter dan oplossen.

About Post Author

Daniel Bende

Ontwerpt en creëert onder de handelsnaam DFB-keramiek handgedraaid figuratief steengoed keramiek.

See author's posts